Wildcatters

Spelinformatie

Titel Wildcatters

Auteur Rolf Sagel en André Spil

Illustrator Daan van Paridon

Uitgever RASS Games en Vendetta

Aantal spelers 3 tot 4

Leeftijd vanaf 12 jaar

Speelduur 120 minuten

Taal Nederlands, Engels, Duits

Materiaal 48 gebiedskaarten, 5 houten blokjes, 4 overzichtskaarten, 100 geldbiljetten, 12 extra aandelenfiches, 16 wildcatterfiches, 4 spelersvolgordefiches en per spelerskleur: 100 aandelen, 36 olievaten, 10 boortorens, 11 jaknikkers, 8 treinen, 4 treinen en 5 raffinaderijen.

Geschreven door Enrico, oktober 2013

Introductie

Het spel speelt zich af aan het einde van de 19e eeuw. Pioniers ontdekken rijke oliebronnen en leggen daarmee de basis voor de huidige oliemagnaten. De spelers kruipen in de rol van deze pioniers en proberen wereldwijd olie te vinden en vervolgens de oliebronnen te exploiteren. Daarbij wordt niet geschuwd om de concurrentie het vuur aan de schenen te leggen en aandelen in hun oliemaatschappijen over te nemen, maar soms is ook samenwerking lucratief.

Spelverloop

Iedere speler krijgt de speelstukken van één kleur, 20 aandelen in de speelkleur en 10 dollar. De overige aandelen en het geld wordt op de overeenkomstige vakken op het spelbord gelegd. De scorepion wordt op de 5 van het scorespoor gezet. De donkere actiekaarten worden geschud en als gedekte stapel klaargelegd. Onderling wordt bepaald wie de startspeler is. Vervolgens wordt eerst de startopstelling bepaald. Hiertoe worden de lichte gebiedskaarten geschud, waarna iedere speler er 8 krijgt. Iedere speler legt één raffinaderij, één schip, drie treinen en twee boortorens voor zich neer. Te beginnen met de startspeler plaatsen de spelers eerst hun raffinaderij op één van de 4 continenten. Daarbij mag er op ieder continent maar één raffinaderij staan. Vervolgens worden de overige 6 speelstukken één voor één en om beurten geplaatst. Daarbij moet het gebied overeenkomen met het gebied van de door jou gekozen gebiedskaart. Uiteindelijk hou je zo 2 gebiedskaarten over. Alle actiekaarten worden verzameld en geschud. De stapel wordt gedekt bovenop de stapel donkere gebiedskaarten gelegd. De bovenste 8 kaarten worden opengelegd.

Een overzicht van het spel

Per gebied wordt gekeken hoeveel olievelden bezet zijn door een boortoren. Staat er geen of slechts één boortoren, dan komen er 2 wildcatterfiches te liggen op lege olievelden. Staan er meer boortorens, dan komt er slechts één wildcatterfiche te liggen. Nu kan het spel beginnen.

Bij 3 spelers wijken de aantallen en de startopstelling iets af van het hierboven beschreven. Dit is in de spelregels duidelijk aangegeven.

Het spel wordt gespeeld in speelrondes. Iedere ronde bestaat uit 8 fasen, die door een speler volledig worden uitgevoerd. Daarna is de volgende speler aan de beurt. Hieronder worden de diverse acties toegelicht.

1. Een gebiedskaart kiezen

Er liggen 8 gebiedskaarten open. Hiervan mag je er één kiezen. In dit gebied mag je deze ronde acties uitvoeren. Daarnaast mag je in één neutraal gebied (Europa, Afrika of Australië) bouwen. Tegen betaling van 4 punten mag je de openliggende gebiedskaarten vervangen voor 8 nieuwe kaarten.

2. Aandelen, geld en overwinningspunten ontvangen

Op de door jou gekozen gebiedskaart staan extra inkomsten die je deze speelbeurt krijgt. Dit kunnen punten, geld of aandelen zijn. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om in een latere speelbeurt of aan het einde van het spel een raffinaderij naar keuze te legen.

Enkele aandelen

3. Geld ontvangen

Je krijgt 10 dollar van de bank.

4. Bouwacties uitvoeren

Je kunt nu olietorens, raffinaderijen, treinen en schepen bouwen. De volgorde waarin je dit doet of het aantal maakt niet uit. De kosten hiervan betaal je in dollars aan de bank. In plaats van geld mag je ook (gedeeltelijk of helemaal) betalen met 3 aandelen naar keuze per dollar. De overeenkomstige speelstukken plaats je uit je voorraad op het speelbord.

Er mogen in totaal slechts 7 boortorens in een gebied staan, waarvan er 4 van één speler mogen zijn. Het bouwen van een 3e, 4e of 5e raffinaderij levert ook direct punten op.

5. Olieacties uitvoeren

Je kunt olie aanboren voor 8 dollar. Daarbij wordt één van je boortorens vervangen door een jaknikker met daarop 3 olievaten. Wil je meerdere boortorens omzetten in jaknikkers, dan kost je dit 3 dollar per boortoren. Ook de andere spelers die een boortoren in dit gebied hebben staan, krijgen nu de mogelijkheid om deze te vervangen door jaknikkers. Hiervoor betalen ze per boortoren 3 aandelen aan de actieve speler.

Vervolgens worden de in dit gebied aanwezige wildcatterfiches één voor één geveild. De actieve speler mag als eerste een bod (in aandelen) uitbrengen. Dit moet minimaal 4 aandelen zijn. Vervolgens mogen de andere spelers die in dit gebied een jaknikker hebben staan een tegenbod uitbrengen. Dit gaat net zo lang door tot alle spelers op één na gepast hebben. De aandelen worden betaald aan de bank (terug in de voorraad dus) en op het fiche komt één olievat van de betreffende speler te staan.

Tegen betaling van 4 dollar mag je nu olie transporteren vanaf de olievelden in het gebied. Je verplaatst van ieder olieveld één vat olie naar de haven. Moet je hierbij gebruik maken van een trein van een andere speler, dan betaal je aan die speler één eigen aandeel per vervoerd vat.

Ook de andere spelers die olievelden in dit gebied hebben staan, hebben nu de mogelijkheid om olie te vervoeren. Zij hoeven hiervoor geen geld te betalen, maar wel eventuele aandelen als van een transportmiddel van een andere speler gebruik wordt gemaakt. Heb je het olievat van het wildcatterfiche gehaald, dan mag je dit fiche van het veld nemen en voor je neerleggen.

Een spelsituatie

Vanuit de haven bestaat nu de mogelijkheid voor iedere speler (te beginnen met de actieve speler) om de olie verder te vervoeren naar een raffinaderij of andere haven. Ook hierbij moeten eigen aandelen betaald worden als van een transportmiddel (trein of schip) van een andere speler gebruik wordt gemaakt.

Plaats je je olievaten in een raffinaderij van een andere speler, dan krijg je hiervoor van die speler 2 aandelen per vat. Schepen varen pas weg als alle spelers hun olie vervoerd hebben. Als de eigenaar van het schip minimaal één olievat aan boord heeft, dan bepaalt hij waar het schip heen gaat. Is dit niet het geval, dan bepaalt de speler die als eerste een olievat ingeladen heeft, naar welke haven het schip gaat. Vanuit deze haven kunnen de vaten in de aangrenzende raffinaderij geplaatst worden en krijgen de spelers de vergoeding van de eigenaar.

6. Niet gebruikte tankers verplaatsen

Als je één of meerdere van je eigen olietankers niet verplaatst hebt deze beurt, dan mag je dit nu alsnog doen. De eerste is gratis, iedere volgende kost één dollar.

7. Volle raffinaderijen legen

Als er volle raffinaderijen zijn (5 olievaten), dan worden deze één voor één leeg gemaakt. De olievaten gaan naar het overeenkomstige gebiedsveld aan de rand van het spelbord. De eigenaar van de raffinaderij heeft nu de keuze voor zijn eigen vaten: óf hij zet deze in het gebiedsveld, óf hij neemt een of meerdere van deze vaten terug in de voorraad. Hij krijgt nu 4 aandelen voor ieder vat dat hij teruggenomen heeft én 4 aandelen per olievat van een andere speler dat hij in het gebied zet. De aandelen worden gepakt uit de voorraad en de speler mag zelf bepalen welke aandelen dit zijn.

8. Aanvullen openliggende gebiedskaarten

De bovenste kaart van de gedekte stapel wordt opengedraaid, zodat er weer 8 kaarten open liggen. Komen er hierdoor 4 kaarten van hetzelfde gebied open te liggen, dan worden alle 8 kaarten afgelegd en worden er 8 nieuwe kaarten opengedraaid. Is de gedekte stapel op, dan worden de eerder afgelegde kaarten geschud en vormen deze de nieuwe gedekte stapel. Daarna is de volgende speler aan de beurt.

Enkele gebiedskaarten

Kom je op enig moment eigen aandelen tekort, dan moet je een lening afsluiten. Hierover ben je rente verschuldigd (je betaalt meer aandelen terug dan je gekregen hebt). De hoogte van de rente is afhankelijk van het moment waarop je je lening afbetaalt.

Na 5 ronden vindt er een tussenwaardering plaats. Daarbij krijg je punten voor de meerderheid in geld, aandelen per soort en geleverde olie per gebied.

Tevens wordt nu gekeken wie de meeste oliedruppels op de voor hem liggende gebiedskaarten heeft staan. Deze speler mag als eerste bepalen welke positie in de spelersvolgorde hij in de rest van het spel heeft.

Het spel eindigt na 7 of 8 ronden (bij respectievelijk 4 of 3 spelers). Als je een kaart hebt, waarbij je een raffinaderij leeg kunt maken, dan is dit de laatste gelegenheid om dat te doen. Daarna moet je eventuele schuld in aandelen aflossen (met aftrek van punten als dit niet helemaal mogelijk is) en vindt een eindwaardering plaats. Hierbij krijg je punten voor de volgende meerderheden:

  • geld

  • aandelen per soort. Een meerderheid in de eigen aandelen levert extra punten op.

  • geleverde olie per gebied.

Daarnaast krijg je nog punten voor ieder wildcatterfiche dat je voor je hebt liggen (dus niet voor de fiches die nog op het spelbord liggen). Het eerste fiche levert 2 punten op, het tweede 4 punten, het derde 6 punten enzovoorts.

De speler met de meeste punten is de winnaar.

Waardering

Persoonlijk ben ik niet zo van de lange spellen, maar dit is toch wel een geslaagde uitzondering. Vooral het systeem met de aandelen is erg goed gevonden en maakt het lastig om in te schatten waarin je moet investeren. Met de juiste spelers is de interactie ook prima, doordat je tijdens de beurt van een ander ook punten kunt verzamelen en aandelen krijgen of kwijtraken. Goed

Opmerking Enrico

  • Aan het artwork is veel aandacht besteed en dat maakt het een aantrekkelijk spel om op tafel te leggen. Alleen is het karton dat gebruikt is voor de speelstukken iets minder van kwaliteit, waardoor het erop lijkt dat deze na enige tijd wat sneller kunnen gaan slijten.

  • Veel tekenaars proberen te vouwlijnen van een spelbord te maskeren, maar Daan van Paridon heeft juist het tegenovergestelde gedaan: de vouwlijnen van de oude wereldkaart vallen precies samen met die van het spelbord.

  • De tussentelling vindt plaats na ronde 5. Dan zijn er dus nog 2 ronden te spelen (bij 4 spelers). Wij ervaarden dit als te kort om nog echt iets te veranderen en hadden liever gezien dat de tussentelling een ronde eerder was geweest.

  • Het geld is alleen in coupures van 1 dollar aanwezig. Dit zorgt er wel voor dat er veel geteld moet worden. Wat briefjes van 5 dollar zouden handig zijn geweest.

  • In 2008 heeft Spelmagazijn al een prototype kunnen spelen (zie Verslag Ducosim 2008). Sinds die tijd is er wel het een en ander aan het spel veranderd, maar in hoofdlijnen is het hetzelfde gebleven.

Strategie

Er is niet één specifieke manier om het spel te winnen en dat is een goed teken. Een paar mogelijkheden die kunnen werken:

  • Door samen met een andere speler een locatie te ontwikkelen, hoef je beiden minder te investeren. Bovendien kun je ook transporteren tijdens de speelbeurt van de ander en kun je in je eigen beurt je pijlen ergens anders op richten. Een nadeel is wel dat je over het algemeen minder olie verkrijgt in het gebied.

  • Door (grotendeels) alleen een gebied te exploiteren, zul je steeds weer voor dat gebied moeten kiezen om alle olie op te pompen. Dat kost je meer acties, maar daar staat wel tegenover dat je zeker een meerderheid zult halen in het continent én dus veel olie kunt omzetten in aandelen.

  • Leningen kosten je aan het einde van het spel veel punten en proberen de meeste spelers te voorkomen. Maar als je hierdoor in veel gebieden de meerderheid haalt, kan het zijn dat dit hiertegen opweegt.

Met dank aan RASS Games voor de speluitleg en het beschikbaar stellen van een recensie-exemplaar.