Spiel 2024 Preview

Geschreven door Enrico van Kessel, Ronald Hoekstra en Saskia van ReedenUpdate: 30-09-2024 (totaal 43 spellen, 9 korte vermeldingen en 15 uitbreidingen)

Tijdens Spiel zullen er weer vele nieuwe spellen uitkomen. De verwachting is dat het er wel eens meer dan 1.500 kunnen zijn. Te veel om hier allemaal te bespreken. Bovendien zijn er al diverse andere websites die een keurig overzicht bijhouden. Daarom zullen we net al vorig jaar een selectie maken van spellen die onze persoonlijke interesse hebben gewekt. Het is niet zeker of alle vermelde spellen ook daadwerkelijk bij Spiel aanwezig zullen zijn.

Selectie van spellen

Undaunted 2200: Callisto (Osprey Games)

1-4 spelers / 45-60 minuten / vanaf 14 jaar


Weer een nieuwe uitbreiding in de Undaunted serie. Dit keer speelt het zich af in de ruimte op de maan Callisto. In het spel zitten vier dubbelzijdige spelborden, dus geen losse tegels. Een lekkere snelle setup dus! Een belangrijk element in het spel zal nu de hoogte ten opzichte van je tegenstander zijn. Dit verschil wordt duidelijk gemaakt door het gebruik van verschillende soorten dobbelstenen. Er zijn ook enkele voertuigen (waaronder mechs), waar gebruik van kan worden gemaakt. Het is een standalone game in de serie en het spel maakt gebruik van het bekende spelsysteem, maar uiteraard worden ook nieuwe acties geïntroduceerd. En wat te denken van deuren? En, zoals tegenwoordig vaker gebeurt, een solo modus. (Ronald)

Black Forest (Feuerland Spiele)

1-4 spelers / 60-120 minuten / vanaf 14 jaar


Je bezit een klein landgoed in het Zwarte Woud dat wel wat onderhoud kan gebruiken: er zijn nieuwe gebouwen nodig en de veestapel moet uitgebreid worden om winstgevend te blijven. Om dit voor elkaar te krijgen, reis je naar diverse plaatsen in de omgeving om raad te krijgen en om grondstoffen te verzamelen. Hierdoor kun je de produktie vergroten en nemen de mogelijkheden geleidelijk aan toe. Aan de hand van twee grondstoffenwielen (die Uwe Rosenberg al vaker heeft gebruikt) op je spelbord, hou je overzicht over je bezittingen en produktie. Black Forest is een typische worker placement waarbij je uiteindelijk de meeste punten probeert te verzamelen. Een nieuwe kijk op het spel Glass Road door de hand van Tido Lorenz. (Enrico)

Let’s Go! To Japan (Alderac Entertainment Group)

1-4 (5) spelers / 45-60 minuten / vanaf 10 jaar


Een spel over het plannen van een reis naar Japan. Hoe spannend kan dat zijn? Dat blijkt verrassend leuk te zijn. Voor je reis moet je elke dag 3 activiteiten inplannen. Aangezien je deze in stukjes krijgt aangeboden, moet je goed bepalen op welke dag je welke activiteit je wilt gaan doen. Is de activiteit in Tokio of in Kyoto? Dat maakt natuurlijk wel uit, want dat brengt reistijd met zich mee. Verder wil je veel punten scoren met het hoogtepunt van elke dag, door de juiste ervaringen te hebben behaald, voordat je deze activiteit doet. Ook moet je je stress onder controle houden. Elke beslissing is weer lastig. Iedereen is tegelijk aan het puzzelen en aan het genieten van de prachtige afbeeldingen in het spel. White Goblin Games heeft een Nederlandse editie van het spel aangekondigd. Er is ook een luxe versie verkrijgbaar, die het mogelijk maakt om het spel ook met 5 spelers te doen. Ik was aangenaam verrast door het spel. (Ronald)

Sparks (Alion - by Dr Ø)

1-4 spelers / 45 minuten / vanaf 12 jaar


Sparks is een combinatie van dobbelspel en carddrafting waarbij de downtime beperkt is. De spelers hebben een robotfabriek en proberen uiteraard de rest de loef af te steken met de beste robots. De actieve speler bepaalt aan de hand van zijn produktietegels hoeveel dobbelstenen hij krijgt. De overige spelers blijven echter niet met lege handen achter. Samen met de dobbelstenen die je al eerder gekregen hebt, kun je je fabriek verbeteren of robots maken. Daarnaast kun je vonken gebruiken om jouw robots tot leven te wekken en te profiteren van hun eigenschappen. Verder kun je ook nog gebruik maken van assistenten die extra mogelijkheden bieden. (Enrico)

Fairy Ring (Repos Production)

2-4 spelers / 40 minuten / vanaf 8 jaar


De spelregels beginnen als volgt: “Een straaltje maanlicht verlicht de open plek in het bos. De feeën ontwaken en spreiden hun vleugels. Paddenstoelen komen tevoorschijn en vormen een cirkel. De eerste vuurvliegjes beginnen te landen. De magie keert terug naar het bos; nu is het tijd om zich voor te bereiden op de winter…”. Het spel bestaat uit 2 rondes en in elk van deze rondes kies je in totaal 6 kaarten (op de 7 Wonders manier). Op deze kaarten staan paddenstoelen, die je in je dorp bouwt (links of rechts van je andere paddenstoelen) of je laat een van je paddenstoelen groeien. Vervolgens verplaats je jouw fee zoveel paddenstoelen met de klok mee, als staat aangegeven op je zojuist geplaatste kaart. Zo vliegt jouw fee langs de paddenstoelen van de spelers. De paddenstoel waar je landt, levert mana op voor de eigenaar. Heb jij ook zo’n paddenstoel, dan verdien je ook mana. Hoe groter de paddenstoel, hoe meer mana. De soort paddenstoel bepaalt hoeveel mana je verdient. 20 verzamelde mana levert je 1 punt op, maar je kunt ook punten verdienen met 3 algemene opdrachten. Een lekker vlot spel met veel tactische mogelijkheden. Hier kijk ik echt naar uit. (Ronald)

Treos (Asmodee / Lookout Games)

2-4 spelers / 40-80 minuten / vanaf 10 jaar


Op de zwarte markt van Treos is een zeer bijzondere geluksdrank te koop voor 20 goudstukken. De spelers hebben er een zware en gevaarlijke reis voor over om deze te kunnen kopen. En dan moeten ze ook nog eens aan 20 goudstukken zien te komen. Je moet iedere beurt vooruitplannen voor de komende 3 beurten én de spelersvolgorde wisselt daarbij ook afhankelijk van de bewegingskaarten die je gekozen hebt. Het spelbord is iedere keer weer anders, dus is er steeds weer een uitdaging. (Enrico)

Conservas (Salt & Pepper Games)

1 speler / 25-40 minuten / vanaf 10 jaar


In dit solo-spel beheer je een vissersvloot en je moet een bepaald quotum halen. Daarbij moet je er voor zorgen dat er voldoende vis van bepaalde soorten in de zee over blijft, terwijl je genoeg geld verdient op de markt met de gevangen vissen. Ondertussen breid je je vloot uit en ontwikkel je nieuwe technieken. Het spel heeft 12 verschillende opdrachten in 2 moeilijkheidsgraden. Doordat de schepen en technieken in een willekeurige volgorde tevoorschijn komen, blijven de opdrachten interessant. Elke beurt vang je met elk van je schepen 5 fiches uit de zee-zak. Afhankelijk van de capaciteit van de boot, waar je de vangst aan toe kent, verdwijnt het restant aan het eind van de ronde weer in zee. Als alle boten wat gevangen hebben, besluit je welke gevangen vissen je gebruikt om te verkopen op de markt, om technieken te ontwikkelen of terug in de voorraad te leggen. De vissen die terug de zee-zak in gaan, zorgen eerst voor jongen: eentje minder dan het aantal vissen van de soort. Dit is een belangrijk aspect van het spel, want je moet voorkomen dat je de zee leeg vist. Met het verdiende geld kun je eventueel nieuwe boten kopen en bestaande boten onderhouden. In de verschillende opdrachten zijn verschillende soorten vissen in het spel en heeft elke markt zo zijn eigen eisen. Als je van puzzelspellen houdt, is dit een leuke afwisseling. (Ronald)

Beyond the Horizon (Cranio Creations / PD Verlag)

2-4 spelers / 90-120 minuten / vanaf 14 jaar


In Beyond the Horizon probeer je een bescheiden beschaving geleidelijk aan tot wasdom te brengen. Dit doe je door gebieden te ontdekken en uit te breiden, productie te verbeteren en ook op technisch gebied stappen vooruit te maken. Het spelbord wordt in de loop van het spel opgebouwd door tegels aan elkaar te leggen. Daarnaast is er een apart bord met de technologische ontwikkeling en een eigen spelersbord om je eigen voortgang bij te houden. Een beetje ruime speeltafel is dus wel praktisch. Het spel eindigt als bepaalde ontwikkelingsniveaus behaald zijn.  (Enrico)

Harmonies (Libellud)

1-4 spelers / 30-45 minuten / vanaf 10 jaar


Dit spel is in de loop van 2024 uitgekomen. Ik verwacht dat er bij Spiel nog veel aandacht voor zal zijn. Elke speler bouwt een natuurgebied en probeert daar zo veel mogelijk dieren naartoe te lokken. Elke beurt kies je een groepje van 3 landschapsstenen. Deze bouw je op je eigen speelbord: Riveren, bergen, bloemen, bomen, gebouwen. Daarna mag je een van de beschikbare dierkaarten nemen. Je mag er maximaal 4 op voorraad hebben. Op deze kaart staat in wat voor omgeving de dieren willen wonen (bijvoorbeeld in een boom naast het water) en telkens als je zo’n configuratie op je speelbord hebt, mag je er een dier (blokje) op plaatsen. Als je dierkaart leeg is, houd je deze apart voor de punten. Als iemand zijn speelbord bijna vol heeft, eindigt het spel en kunnen punten worden geteld voor de geplaatste dieren en het gebouwde landschap (bij de rivier gaat het bijvoorbeeld om de lengte). Na afloop van het spel wil je het eigenlijk direct nogmaals spelen, om het heel anders aan te pakken. (Ronald)

The Gang (Kosmos)

3-6 spelers / 20 minuten / vanaf 10 jaar


Toen The Crew uitkwam, was iedereen verbaasd: een coöperatief slagenspel? Nu komt The Gang: coöperatief poker spelen. Zal dit net zo’n grote verrassing zijn? Je speelt vijf spellen, waarin je gezamenlijk drie keer moet slagen. Faal je drie keer, dan heb je verloren. Iedere speler krijgt 2 pokerkaarten. In onderling overleg (zonder te vertellen wat voor kaarten je hebt), moeten de spelers inschatten wie de beste pokerhand gaat hebben, wie nummer 2 wordt enz. Daarna worden er 3 kaarten open gelegd. Opnieuw moeten de spelers er uit zien te komen, wie de beste pokerhand heeft. Dit gebeurt ook na de 4e en de 5e kaart. Na de vijfde kaart, laat iedereen zijn kaarten zien. Is de volgorde juist, dan is deze missie geslaagd. Is de volgorde onjuist, dan faalt de missie. Na je eerste spel kun je nog extra opdrachten en specialisten toevoegen om het wat uitdagender te maken. Ik denk niet dat het zo’n grote hit gaat worden als The Crew, maar zeker leuk ter afwisseling. Met weinig uitleg, kun je direct aan de slag. (Ronald)

Botanicus (Hans im Glück)

2-4 spelers / 45- 60 minuten / vanaf 10 jaar 

Als tuinman doe je in dit spel je niet alleen je best om de beste planten te verwerven, maar ook om ze zo te ordenen dat je de veeleisende bezoekers ermee tevreden stelt. Dat doe je door de beste plekken te zoeken op verschillende sporen en liefst ook nog een handige beurtvolgorde te beïnvloeden. Als je goed speelt, zie je de zaden die je kreeg uiteindelijk uitgroeien tot prachtige volwassen planten die vol in bloei staan.  (Saskia)

Civolution (Deep Print Games)

1-4 spelers / 90 - 180 minuten / vanaf 14 jaar


Stefan Feld. Voor sommigen is met de naam van deze ontwerper alles al gezegd. Elementen van zijn eerdere spellen komen in Civolution terug, maar dan wel complexer. In Civolution leg je in 4 tijdperken een examen af. Want je wilt graag volwaardig lid worden van de Technische Academie van Creatie en liefst nog een promotie daarna.

Als lokale godheid leef je op een geïsoleerd continent, waar je jouw beschaving beter wilt laten floreren dan de andere beschavingen. Je kunt je op veel vlakken ontwikkelen: cultureel, technisch, maar ook evolutionair. Je bedient daarbij een “beschavingsconsole” (jaja) en laat zien hoe goed je je aanpast aan veranderende omgevingsfactoren. Dat doe je met dobbelsteenselectie en kaarten om acties op een tech-tree te activeren. Er zijn veel verschillende strategieën mogelijk in dit spel en vaker spelen helpt om goed zicht te krijgen op effectieve acties binnen de mogelijkheden die je dan hebt. De startleeftijd van 14 jaar geeft aan dat dit een ‘zware jongen’ is. (Saskia)

Arcs (Leder Games)

2-4 spelers / 60 - 120 minuten / vanaf 14 jaar

Stap in de duistere en tegelijkertijd komische kosmos in dit strategische sci-fi strategisch spel. Bereid je maar voor op dramatische wendingen in deze galactische strijd. In dit spel gaat het om slim en tijdig inzetten van je kaarten met meerdere doelen. Welke strategie kies je? Boots je de leider na, stap je over op nieuwe tactieken of kies je ervoor in de volgende ronde initiatief te nemen? Arcs blijft afwisselend doordat je in elk spel zelf de doelstellingen vaststelt waarvoor de spelers concurreren. (Saskia)

Arcs is een pittig en soms chaotisch spel met een hoop spelmateriaal. (Ronald)

Resafa (Delicious Games)

1-4 spelers / 60 - 150 minuten / vanaf 14 jaar

Resafa was vroeger een versterkte buitenpost waar veel belangrijke karavaanroutes langs voerden. Het had toen zelf geen waterbronnen, dus was het afhankelijk van grote reservoirs om de regio leefbaar te houden met eerder opgevangen regenwater. In het spel ben je een koopman op handelsreis. Je bouwt watertanks en kanalen om het water daarheen te leiden waar het nodig is. In de steden bouw je werkplaatsen om je bedrijf te laten groeien en zo meer hulpmaterialen en bronnen en kamelen te verwerven. En tuinen aan te leggen om nog meer winstpunten te kunnen verwerven. Vladimir Suchy heeft hier het spelmechanisme van zijn eerdere spel Underwater Cities als het ware omgedraaid. Interessant! (Saskia)

Tea Garden (Albi)

2-4 spelers / 90 - 120 minuten / vanaf 12 jaar


Tea Garden is ontworpen door Tomáš Holek die op Spiel met maar liefst drie strategische spellen tegelijk zijn debuut maakt. 

Het spel speelt zich af in de vroege dagen van de theeproductie in het oude China. Met je kaarten voer je verschillende acties uit om overwinningspunten te verzamelen, dus het is zaak een goed deck samen te stellen. Tegelijkertijd beheer je theebladeren die waardevoller worden aan het eind van elke ronde, wanneer ze tenminste gefermenteerd zijn, of juist steeds slechter van kwaliteit worden als dat niet is gebeurd. Een medium zwaar spel, ook wel eens leuk als afwisseling met het zware werk. (Saskia)

Intarsia (Deep Print Games, 999 Games)

2-4 spelers / 40 - 60 minuten / vanaf 10 jaar

Michael Kiesling, bekend van onder andere het spel Azul, zorgt ervoor dat we nu eens niet duurzaam met de natuur aan de slag gaan of in een ander heelal landjepik gaan spelen. In plaats daarvan gaan we lekker praktisch aan de gang. Café de Paris, een heerlijke plek voor ontspanning, is in renovatie en jij gaat laten zien welke geweldige vaardigheden je hebt om een stijlvolle nieuwe vloer te leggen. En uiteraard moet je daarbij wel een beetje doorwerken.

Het spel heeft al een ingebouwde variatie door een andere vloerindeling op de achterkant van je speltegel. Een Azul-achtig spel met race-element en prachtig spelmateriaal. (Saskia)

Spectacular (Chilifox Games, Geronimo Games)

1-6 spelers / 20-30 minuten / vanaf 10 jaar


In Spectacular creëer je je eigen dierenpark voor kwetsbare diersoorten en je bouwt het uit. Om de soorten te behouden, moet je ervoor zorgen dat er binnen elke habitat wordt gefokt. In elke beurt bepaal je of je een dobbelsteen met een bepaalde waarde pakt, of een dierentegel veiligstelt die anders misschien later verdwenen is. De uitkijktorens verhogen de waarde van hun omgeving. Naast de gewone speelwijze kun je spelen met een missietegel, die de score en de moeilijkheidsgraad verhoogt. Daarnaast zijn aan de achterkant van de spelersborden asymmetrische borden afgebeeld voor nog meer variatie.

In Spectacular speel je tegelijkertijd met alle (tot maar liefst 6!) spelers en jouw beslissingen hebben effect op wat de anderen kunnen kiezen. Een interactief spel dus waarbij je ook met een grotere groep snel doorspeelt. (Saskia)

Rebirth (Mighty Boards)

2-4 spelers / 45- 60 minuten / vanaf 10 jaar 

Rebirth van Reiner Knizia speelt zich af in Schotland. Er zijn nogal wat rampen gebeurd en Schotland ligt er treurig bij. De oude clans bouwen het land opnieuw op, in harmonie met de natuur. In dit tegellegspel gaat het om strategisch inzicht en tactisch spelen, want de keuzes worden ingewikkelder naarmate het spel vordert. Het is een abstract spel dat toch niet zo abstract aanvoelt, mede door de verschillende doelen die je probeert te halen en de tussentijdse scoremogelijkheden. (Saskia)

Een spel dat er als een "groot" spel uitziet, maar toch eenvoudige regels heeft, snel op te starten is en het spelmateriaal wordt gemaakt van het milieu-vriendelijker rewood. (Ronald)

Firefighters on Duty (Artipia Games)

1-4 spelers / 30-45 minuten / vanaf 14 jaar


Firefighters is een real-time coöperatief spel, waarbij de spelers een brandweerteam zijn. Het spel is verdeeld in real-time actiefases afgewisseld met administratieve fases. In de actiefase rollen de spelers voortdurend 2 actie-dobbelstenen en voeren desgewenst de gerolde actie uit: het verplaatsen van het eigen of een algemeen brandweervoertuig, het verplaatsen van brandweermannen, het vullen van de centrale watertanks of het uitvoeren van bijzondere acties, zoals blussen van vuur. Na 2 minuten hectiek wordt er wat administratie verwerkt, zoals het uitbreiden van vuur of het afwikkelen van noodsituaties. Zo proberen de spelers gezamenlijk aan de missies te voldoen, zoals het brengen van slachtoffers naar het ziekenhuis. Het spelmateriaal ziet er relatief eenvoudig uit met duidelijke symbolen. Dat maakt het spelen onder druk een stuk soepeler. Het spel was vorig jaar al te zien bij Spiel en verschijnt nu daadwerkelijk. (Ronald)

Restart (Teetotum Game Studio’s)

1-4 spelers / 60-120 minuten / vanaf 14 jaar


Restart is een tactische enginebuilder spel waarin je terug in de tijd gaat om de mensheid te redden van een dystopische toekomst. Tot zover weinig nieuws onder de zon. Maar wat wel anders dan anders is: In je beurt probeer je de loop van de gebeurtenissen te beïnvloeden vanuit een tableau waarin je je volwassen of je kinderlijke zelf bent. Mentale kracht en het herstellen van de effecten van tijdreizen spelen daarbij een rol.

Je speelt met een soort bord dat je “mind” voorstelt en de kaarten in je handen stellen unieke gebeurtenissen voor op het gebied van voedsel, energie, technologie en de maatschappij. Gelukkig zijn er adrenalinepillen als de tijd wel heel snel voorbij gaat, zodat je scherper wordt en sneller kunt handelen. Met je kaarten geef je richting aan een nieuwe toekomst.

Na het spel kun je bepalen of je verder wilt spelen in de zombie apocalyps, ondergelopen wereld of andere nieuwe dystopische wereld die je gecreëerd hebt. Of opnieuw beginnen om vorm te geven aan een andere, hopelijk vrolijker toekomst. (Saskia)

Het spel zal helaas nog niet te koop zijn tijdens Spiel. (Ronald)

Quoridor Pac-Man (Gigamic)

2-5 spelers / 15 minuten / vanaf 8 jaar


Deze speciale editie bevat niet alleen het bekende Quoridor (voor 2 spelers), maar je kunt er ook Pac-Man mee spelen. Eén speler speelt dan met Pac-Man, de andere speler(s) met de spoken. De regels zijn eenvoudig. Pac-Man moet 4 krachtpillen zien op te eten, voordat 3 levens verloren zijn gegaan. Pacman moet telkens 2 stappen bewegen, terwijl de spoken maar 1 stap bewegen, tenzij de spoken in een rechte lijn kunnen zien. Dan rennen ze er met 2 stappen op af. Als Pac-Man een krachtpil eet, dan moet de verplaatsing stoppen, waarna Pac-Man 3 stappen beweegt en spoken kan uitschakelen. Een leuke variatie, die wellicht nieuwe spelers naar Quoridor kan lokken. Mooi om standaard op tafel te zetten. (Ronald)

Saltfjord (Aporta Games)

1-4 spelers / 45 - 90 minuten / vanaf 14 jaar


In Saltfjord ben je in het noordelijke Noorwegen aan de slag met je vissersdorpje, maar dat doe je niet meer op de traditionele manier van lang geleden. Je vindt nieuwe technieken uit, handelt, verbetert je vissersboot en laat die uitvaren en zet nieuwe gebouwen neer, alles om het leven van alledag makkelijker te maken.

Kenners zullen in dit spel elementen van Santa Maria herkennen door de keuze van dobbelstenen die je op strategische plekken plaatst. Maar door het nieuwe ontwerp en de uitbreiding met nieuwe elementen is het geen herhaling van zetten. Verschillende startkwaliteiten en variabele einddoelen zorgen voor variatie. (Saskia)

Seaside  (Randolph, BoardGameMan, Geekach Games, Popcorn Games)

1- 5 spelers / 20 minuten / vanaf 8 jaar

Gelukkig, ook een spel voor de jongere kinderen. Opvallend dat bij zoveel anderen de startleeftijd op 14 jaar is bepaald. Zijn de spellen ingewikkelder geworden? De kinderen dommer? Allebei? Of wat dan ook? (Wellicht heeft het met de Amerikaanse markt te maken, waarbij er minder regels gelden voor spellen vanaf 14 jaar, dan spellen voor jongere kinderen. (Ronald))

Maar goed, terzake: Wil je snel het strandgevoel van de vakantie terug? Pak dan Seaside en je bent meteen aan zee!

Krabben, schelpen, golven, strandlopers, ze zijn er allemaal, op de fiches in de zak. Per beurt pak je een fiche, draait dat naar de kant die je aanspreekt en legt het neer op de juiste plek. Fiches met de blauw gemarkeerde achtergrond gooi je in zee en de witte leg je op het strand. De interactie van het ecosysteem is nagebootst in de fiches. Ze geven voordelen, zoals fiches van je buurman stelen, alle krabben uit de zee opvissen enzovoort. Aan het eind stapel je alle fiches op en de winnaar is degene met de hoogste stapel. Een snel en eenvoudig push your luck spelletje. (Saskia)

Natera: New Beginning  (Horizon Games)

1- 4 spelers / 60 - 120 minuten / vanaf 14 jaar


Helaas, cruiseschepen tegenhouden bij IJmuiden en treinreizen in plaats van vliegen, het heeft allemaal onvoldoende geholpen. In Natera: New Beginning is de mensheid inmiddels toch uitgestorven en speel je als een dierenstam die met gevoel en verstand de wereld verkent en verlaten gebieden probeert te beheersen. Gaandeweg komen er nieuwe, sterkere tegels beschikbaar die je macht vergroten. Is jouw stam degene die zich het beste heeft aangepast een de nieuwe situatie?

Een asymmetrisch worker placement spel waarin je ook kaartenset op handen slim moet samenstellen. Love it or hate it, geven de spelers aan die er al ervaring mee hebben opgedaan. (Saskia)

Bomb Busters (Cocktail Games, Pegasus Spiele)

2-5 spelers / 30 minuten / vanaf 10 jaar


Dit spel bevat maar liefst 66 missies, waarbij je met elkaar een bom ontmantelt. De missies hebben niet een vaste oplossing, dus ze kunnen vaker gespeeld worden. Elke missie voegt iets nieuws toe en de ene missie zal je beter bevallen dan de ander. Kies gewoon de missies die je goed bevallen en speel ze zo vaak als je wilt. Iedereen heeft kaartjes met genummerde blauwe draden. Elk getal komt vier maal voor. De kaartjes zet je op oplopende volgorde voor je in een rekje, zodat alleen jij zelf de getallen kunt zien. Afhankelijk van de missie komen er ook enkele gele en rode draden in het spel. In je beurt moet je 1 draad doorknippen. Dat doe je door bij iemand een kaart aan te wijzen en het nummer te noemen. Dat moet een nummer zijn dat je ook zelf hebt. Is het goed, dan is de draad doorgeknipt en heeft iedereen meer informatie. Knip je een verkeerde draad door, dan verloopt de tijd en knip je de rode draad door, dan heeft iedereen direct verloren. (Ronald)

Things in Rings (Allplay)

2-6 spelers / 15-20 minuten / vanaf 6 jaar


Een partyspel met een Venn diagram dat gevormd wordt door 3 koorden. Deze 3 koorden vormen zo verschillende vakken en alleen de spelleider weet wat elk vak voorstelt. De overige spelers hebben allemaal kaarten van voorwerpen. In je beurt leg je een van je kaarten in een van de vakken. De spelleider geeft aan of deze op de juiste plek ligt. Is dat zo, dan mag je nogmaals. Is dat niet zo, dan legt de spelleider de kaart op de juiste plaats en moet je een nieuwe kaart van de stapel nemen. Je beurt is dan voorbij. Zo probeer je langzaam maar zeker het Venn diagram te doorgronden en als eerste al je kaarten weg te spelen. Zo kan een van de vakken zijn voor voorwerpen van hout, een ander voor voorwerpen, die je op kantoor vindt en een derde voor voorwerpen met 2 lettergrepen. Het spel lijkt alles in zich te hebben om een leuk partyspel te zijn. Deze heb ik inmiddels een keer kunnen proberen. Je kunt eenvoudig beginnen met 2 koorden en "eenvoudige" kaartjes en dat langzaam opbouwen. Nu maar hopen dat deze ook in het Nederlands gaat uitkomen. (Ronald)

Castle Combo (Catch Up Games)

2-5 spelers / 10-25 minuten / vanaf 10 jaar


Een kort spelletje met eenvoudige regels: een filler dus. In 9 rondes koop je telkens een kaart uit twee verschillende markten en deze leg je in je eigen 3 x 3 raster. De kaarten leveren vaak direct iets op en aan het eind van het spel. Dit kan afhankelijk zijn van de plaats van de kaarten en de soort kaarten. Met behulp van sleutels kun je van markt wisselen of de kaarten in een markt vervangen, dus zorg dat je niet zonder komt te zitten. Sommige kaarten zorgen voor het automatisch wisselen van markt. Zo probeer je elke kaart zo goed mogelijk te benutten. Uiteraard is er best wel een geluksfactor aanwezig, maar het is een erg verslavend spelletje, dat direct een herkansing vraagt. Als de bezoekers in aanraking komen met dit spelletje, zou het wel eens een topper van de beurs kunnen worden. (Ronald)

Rock Hard: 1977 (Devir)

2-5 spelers / 45-90 minuten / vanaf 14 jaar


Hoe is het om een rockster te worden? Heb je het in je? Als beginnende muzikant doe je er alles voor om een carrière op te bouwen. Oefenen, optreden, songs schrijven en een beetje reclame maken zijn een goede start van je muzikale loopbaan. Je kunt natuurlijk ook stimulerende snoepjes gebruiken om het werk beter aan te kunnen, maar die schaden ook je gezondheid. Het spelmateriaal is erg leuk uitgevoerd met leuke details. Zo zijn er verschillende versies van dezelfde geldbiljetten met bijvoorbeeld koffievlekken. Naast alle acties die je probeert te doen, moet je ook nog rekening houden met je “gewone” werk. Pas op dat je niet wordt ontslagen als je weer eens een dag “ziek” thuis bent. Al met al een erg thematisch spel, dat al snel zal aanspreken. Of er voldoende variatie in zit, moet nog blijken. (Ronald)

Kraftwagen: Age of Engineering (Arcane Wonders)

2-4 spelers / 75-90 minuten / vanaf 13 jaar


Dit is een verbeterde versie van het originele Kraftwagen van auteur Matthias Cramer. Er zijn verbeteringen en vereenvoudigingen aangebracht, die de geluksfactor indammen. Het spel speelt zich af in de Amerikaanse automarkt aan het begin van de twintigste eeuw. De spelers ontwikkelen, verbeteren en produceren hun auto’s en testen deze in races. Het spel maakt gebruik van het mechanisme dat ook bekend is uit het spel Glen More. De speler die achter staat op het actiespoor, mag een nieuwe actie kiezen, net zolang totdat een andere speler als laatste ligt. Het artwork van het spel heeft ook een upgrade gehad. Zijn de wijzigingen in het spel voldoende om het een nieuwe boost te geven? (Ronald)

Landmarks (Floodgate Games)

2-10 spelers / 20 minuten / vanaf 8 jaar


Landmarks is een spel in de stijl van Codenames. De spelleider probeert de rest van de spelers met behulp van aanwijzingen over een eiland naar de schatten en de uitgang te sturen. De spelleider heeft een schatkaart, waarop de schatten, vloeken, vallen, amuletten en waterbronnen staan vermeld. Op het eiland worden (volgens de schatkaart) 3 tegels met woorden neergelegd. De spelleider schrijft vervolgens een aanwijzing van 1 woord op een nieuwe tegel en de groep beslist vervolgens waar deze wordt neergelegd. De spelleider vertelt dat wat ze gevonden hebben. Het doel is om de uitgang te bereiken met ten minste 1 schat en niet vervloekt te zijn. Mocht de groep wel een vloek hebben gevonden, dan helpt een amulet ter bescherming. De voorraad tegels voor aanwijzingen is beperkt, maar kan worden aangevuld door een waterbron te vinden. Het spel kan ook gespeeld worden met twee teams tegen elkaar op hetzelfde eiland. Een groep van 10 spelers lijkt me wel erg groot voor dit spel. Een maximum van 6 lijkt me beter. (Ronald)

Fischen (2F Spiele)

3-5 spelers / 40-60 minuten / vanaf 8 jaar


Friedemann Friese komt met een eenvoudig slagenspelletje, uiteraard weer met met een leuke twist. Elke kaart die je binnenhaalt, levert 1 punt op. Je moet kleur volgen en als je dat niet kunt, kun je eventueel troeven. Tot zover niets nieuws. De twist zit ‘m erin dat je de volgende ronde speelt met kaarten, die je in de vorige ronde hebt binnengehaald. Deze komen op je persoonlijke trekstapel, waar je je kaarten van trekt. Heb je niet voldoende kaarten binnengehaald? Dan krijg je er nieuwe kaarten bij van de algemene stapel. Deze kaarten worden steeds beter, bevatten een nieuwe troefkleur of zelfs kaarten met speciale acties. Wie na acht rondes de meeste punten heeft verzameld, wint het spel. (Ronald)

Cities (Devir, 999Games)

2-4 spelers / 30-40 minuten / vanaf 10 jaar


In dit spel van 8 rondes bouwen de spelers ieder een eigen stad van 3 x 3 tegels. In die stad worden gebouwen en bijzonderheden gebouwd en verzamelen de spelers scorekaarten, die bepalen hoe de stad punten oplevert. Elke beurt kies je een van de beschikbare opties, zodanig dat je elke ronde de 4 verschillende elementen krijgt. Het spel geeft een klein beetje het Kingdomino gevoel, maar biedt veel meer mogelijkheden. De waarde van de verschillende gebieden die je in je stad weet te maken, is afhankelijk van het aantal verschillende bijzonderheden in dat gebied. De scorekaarten geven bijvoorbeeld punten voor gebouwen van een bepaalde hoogte. Daarnaast zijn er ook nog algemene doelen, die meer punten opleveren, naarmate je er sneller aan voldoet. Een toppertje. (Ronald)

Thorgal: The Board Game (Portal Games)

1-4 spelers / 90-120 minuten / vanaf 14 jaar


Thorgal is een coöperatief avonturenspel dat zich afspeelt in de wereld van de stripfiguur Thorgal. Er zitten 7 avonturen bij het spel, die allemaal los gespeeld kunnen worden en herspeelbaar zijn. De spelers kunnen zich als groep verplaatsen in de wereld, maar zich ook afsplitsen. Elke ronde kunnen er 4 actiefiches worden ingezet met de verschillende actiekaarten. Deze liggen elk avontuur in een bepaalde volgorde (maar kunnen tijdens het avontuur veranderen). De kracht van de actie is (vaak) afhankelijk van het aantal actiefiches dat bij actiekaarten links ervan ligt. De volgorde waarin acties worden uitgevoerd, is dus erg belangrijk. De figuren waar de spelers mee spelen doen ervaring op in reizen en vechten. Daarmee wordt bepaald welke polyomino tegels beschikbaar zijn tijdens de reizen of de gevechten. Hoe meer ervaring, hoe flexibeler je wordt. Een avontuur eindigt in verlies als een van de figuren van de spelers overlijdt of als de tijd op is. Uiteraard proberen de spelers dit te voorkomen en het avontuur te winnen door voor die tijd het doel te halen. Het spelmateriaal ziet er prachtig uit en nodigt direct uit om het te proberen. Zal het inderdaad een avontuur zijn? (Ronald)

Floresta (MEBO Games)

2-4 spelers / 60-90 minuten / vanaf 12 jaar


De natuurspellen schieten als paddestoelen de grond uit. Nu beheren de spelers een bos in het midden van Portugal. Bosbeheer, bosbranden, toerisme en het herintroduceren van de lynx in de natuur. Het spelbord wordt samengesteld uit 9 dubbelzijdige tegels, waardoor het spel telkens een andere opzet heeft. Elke beurt speelt iedereen een van hun actiekaarten om een boom te planten of een deel van hun (driedlige) brandtoren te bouwen. De actiekaart mag ook gewoon worden afgelegd. Aan het eind van een beurt mag een nieuwe actiekaart uit het aanbod worden genomen. Daarna is er de vuurfase, waarin vuur wordt geblust of opnieuw ontstaat of verspreid. Het spel eindigt, zodra iemand al zijn bomen heeft gepland. Zal dit spel zich staande houden tussen de andere natuurspellen, zoals Earth, Harmonies en Forest Shuffle? (Ronald)

SETI: Search for Extraterrestrial Intelligence (Czech Games Edition)

1-4 spelers / 40-160 minuten / vanaf 14 jaar


Een stevig spel over de zoektocht naar buitenaards leven. Luister naar signalen, stuur een sonde de ruimte in, verwerk gegevens, bestudeer de hemel, ontwikkel technieken, alles wat je maar kunt bedenken. Het spelbord bestaat uit verschillende draaibare delen, die de verschillende planeten hun baan laten volgen. Het spel ziet er indrukwekkend uit en dat is de speelduur ook, zo’n 40 minuten per speler, als je het spel al kent. De meer dan 200 speelkaarten zijn elk gebaseerd op echt bestaande technieken en projecten. Het spel komt met 5 verschillende buitenaardse rassen, maar elk spel worden daar maar 2 van gebruikt. Je zult moeten ontdekken welke 2 dat zijn. Vaak zijn de beurten kort en is de volgende speler aan de beurt, maar soms kun je allerlei combinaties activeren en heb je een flink resultaat. Dit spel staat al een tijdje op nummer 1 van spellen waar het meest naar wordt uitgekeken bij Spiel. (Ronald)

Grachtenpand (Wulfhorngames)

2-4 spelers / 20-30 minuten / vanaf 8 jaar

(uit het verslag van de Ducosim beurs van 20-01-2024)

De (Engelsprekende) auteur woont in Amsterdam en is erg gecharmeerd van de vorm van de grachtenpanden. En daar heeft hij een spel van gemaakt. Er zijn 3 stapels kaarten (voordeuren, verdiepingen en daken). Je begint het spel met van elke stapel 1 kaart. Iedereen speelt in dit spel tegelijk. Je trekt een kaart van een stapel naar keuze en legt een van deze kaarten voor je neer. Een huis begint altijd met een voordeur. Daarop kun je verschillende verdiepingen bouwen en ten slotte kan er een dak op. Je kunt verschillende gebouwen naast elkaar bouwen. Als je 1 kaart hebt aangebouwd, geef je de rest van de kaarten aan de speler links van je. Dit gaat net zolang door totdat iemand 4 daken heeft gebouwd. Dan kunnen er punten worden gescoord. De deuren en de daken kunnen punten opleveren, mits aan de voorwaarden op de kaarten is voldaan.  Daarop kan bijvoorbeeld staan hoeveel katten of duiven er zichtbaar moeten zijn en hoe hoog het gebouw mag/moet zijn. Verder leveren bloemen op de verdiepingen ook punten op. Tot slot zijn er nog 4 bonuspunten voor de speler die het grootste aaneengesloten gebied van bouwdelen van dezelfde kleur heeft. Het spelletje speelt lekker vlot met toch wat aardige beslissingsmomenten. Verder niet heel hoogdravend, maar voldoet prima aan het verwachtingspatroon. (Ronald)

Babylon (Geek Attitude Games)

2-4 spelers / 40-60 minuten / vanaf 8 jaar


Als je dit spel ziet, wil je het direct proberen. De tuinen van Babylon worden gebouwd. Het bouwwerk gaat de hoogte in en het spelmateriaal heeft meer dan 300 plastic bouwelementen (bruggen, fonteinen, pilaren, standbeelden, trappen). Ondanks dat, wordt de prijs bij Spiel beperkt gehouden. Helaas zijn er maar 50 exemplaren per dag beschikbaar op de beurs. In deze versie zijn ook Nederlandse spelregels beschikbaar. De doos fungeert als steengroeve, waaruit de bouwtegels worden getrokken. Met deze bouwtegels krijg je ook een aantal pilaren, die je nodig hebt om de hoogte in te bouwen. Uiteraard wil je de tegels voorzien van de nodige bouwelementen. Deze scoren punten, meestal afhankelijk van de hoogte waarop ze gebouwd zijn. Als dit inderdaad een goed spel is, dan zal het na Spiel naar verwachting aanzienlijk duurder zijn. (Ronald)

Caracas (Cwali)

1-5 spelers / 20-40 minuten / vanaf 9 jaar


Weer een nieuwe titel van de hand van Corné van Moorsel en Peter Joustra. Het is weer een heerlijk puzzelspel, met eenvoudige spelregels. Elke beurt krijg je een tegel, die je aanlegt aan een van de vier kolommen van je speelgebied. De kolom, waarin je de tegel legt, bepaalt ook direct weer welke tegel je uit de centrale markt krijgt. De verzamelde dieren en de aangelegde gebieden bepalen aan het eind van het spel je score. Elke diersoort scoort op zijn eigen wijze. En ook de gebieden hebben hun eigen score: zo strijd je bijvoorbeeld voor de grootste jungle en de meeste savannes. (Ronald)

Ada’s Dream (Alley Cat Games)

1-4 spelers / 90-120 minuten / vanaf 14 jaar


Ada’s Dream gaat over Ada Lovelace, een van de eerste computerprogrammeurs. Het spel zal bij Spiel (zeer waarschijnlijk) alleen als demo aanwezig zijn. Het is een pittig spel, waarbij je elke beurt een dobbelsteen uitkiest of een gekozen dobbelsteen op je programmabord plaatst. Daarmee kies je niet alleen een actie, maar de dobbelsteen op je bord draagt tevens bij aan je eindscore. Na het plaatsen van negen dobbelstenen op je bord is het spel ten einde. De acties kunnen ondersteund worden door kaarten, mits je aan bepaalde voorwaarden voldoet. De dobbelstenen op je programmabord vormen 3 sommetjes van 3 cijfers. Je kunt daar verschillende rekenkundige elementen tussen plaatsen. Dus niet alleen de waarde van de dobbelstenen is van belang, maar ook hoe de som wordt samengesteld. Deze wordt trouwens van links naar rechts uitgevoerd. Er wordt geen rekening gehouden met voorrangsregels. (Ronald)

Nusfjord Big Box (Lookout Games)

1-5 spelers / 60-120 minuten / vanaf 12 jaar


De Big Box van Nusfjord bevat niet alleen het oorspronkelijke basisspel en de twee uitgebrachte uitbreidingen, maar ook nog twee nieuwe uitbreidingen. Bij Spiel zal echter voornamelijk de Duitse editie verkrijgbaar zijn. Dit worker placement spel van de hand van Uwe Rosenberg gaat over het Noorse vissersdorpje Nusfjord zo’n vijftig jaar geleden. Een belangrijke omissie in de Big Box is het ontbreken van de appendix, waarin alle gebouwen en dergelijke worden uitgelegd. In de spelregels staat een QR code, waarin je deze kunt downloaden. Niet echt wat je verwacht van een Big Box. (Ronald)

War Story: Occupied France (Osprey Games)

1-6 spelers / 45-60 minuten / vanaf 14 jaar


In War Story beleven de spelers gezamenlijk 1 van in totaal 3 missies. Elke missie is min of meer herspeelbaar en ze kunnen aaneengeregen worden tot een campagne. Het spel is een mix tussen de zogenaamde choose-your-own-adventure story en een tactisch gevechtsspel. Er zitten geen dobbelstenen bij het spel of andere random elementen. Je zult de beschikbare fiches op de juiste momenten moeten inzitten. In het verhaal zul je ook diverse morele vraagstukken tegenkomen. Het is tenslotte de Tweede Wereldoorlog. Je kunt een van de auteurs kennen van de Undaunted serie en de ander van Sherlock Holmes Consulting Detective. Dat lijkt een geschikte combinatie. Je zult dit spel geweldig vinden of een tegenvaller. (Ronald)

Middle Ages (Studio Age)

2-5 spelers / 30 minuten / vanaf 10 jaar


Dit is een nieuwe gestroomlijnde versie van Majesty: for the realm. Allereerst zijn de kaarten vervangen door tegels. Deze kunnen nu op de Kingdomino manier worden gekozen door de spelers. De tegels hebben verschillende randen, waardoor ze precies passen op de plek waar ze horen. Na telkens 4 rondes vindt er een gebeurtenis plaats. Deze zijn vanaf het begin zichtbaar. Er zitten 15 verschillende gebeurtenissen in het spel, waarvan er maar 4 per keer worden gebruikt. Het spel eindigt na 16 rondes. Als je dan niet over alle soorten tegels beschikt, krijg je 10 strafpunten. Er worden geen punten meer verdeeld voor meerderheden, zoals bij Majesty. De kaarten uit Majesty konden soms op twee manieren worden gebruikt. Dat is niet meer het geval bij de tegels. De mooie munten uit Majesty zijn helaas vervangen door kartonnen muntjes. Het artwork is volledig vervangen. Dat zal een kwestie van smaak zijn. Is deze versie beter dan het origineel? (Ronald)

Endeavor: Deep Sea (Burnt Island Games)

1-4 spelers / 60-120 minuten / vanaf 10 jaar


Endeavor: Deep Sea maakt gebruik van het spelmechanisme van Endeavor: Age of Sail. Nu ga je aan de slag om de onderwaterwereld in kaart te brengen en te behouden. Het mechanisme van de actieschijfjes is gelijk gebleven. Met deze schijfjes activeer je werknemers. Hoe meer schijfjes je hebt, hoe meer acties je kunt doen. Maar daarna moet je de schijfjes weer vrij spelen. Hoe meer je er vrij kunt spelen, hoe meer acties er weer beschikbaar komen. Elke ronde krijg je er een werknemer bij. Hoe hoger het niveau van de werknemer, hoe beter de acties. Je gaat met je duikboot op zoek naar goede locaties. Hoe meer duikboten je hebt, hoe meer locaties je tegelijkertijd kunt bezoeken. Hoe beter de duikboot is, hoe verder en dieper je kunt varen. Dit alles om de natuur zo veel mogelijk te documenteren en te behouden. Elk spel start met de keuze van een scenario, waardoor de tactieken weer net even anders worden. Het spel is volledig plasticloos geproduceerd. Ik kijk er naar uit. (Ronald)

En nog kort wat andere interessante titels...

Battalion: War of the Ancients (Osprey Games)

2-4 spelers / 20-45 minuten / vanaf 14 jaar

Een slagveld voor 2 of 4 spelers, zonder miniaturen, maar met tegels en kaarten. Maak gebruik van de krachten van je eigen eenheden en de zwaktes van de tegenstander.

Minos: Dawn of the Bronze Age (Board & Dice)

1-4 spelers / 90-150 minuten / vanaf 14 jaar

Een beschavingsspel met een flinke speelduur. Selecteer dobbelstenen en wijs deze toe aan een actie. Lagere dobbelstenen dringen daarbij voor. Ontwikkel technologieën, stuur je strijders op stad, bouw steden. Aan het eind van elke ronde volgt de inkomensfase voor geld en punten. Aan het eind van ronde twee en vier scoor je ook voor meerderheden en boerderijen. Daarna nog de laatste gevechten en de winnaar is bekend.

Galileo Galilei (Pink Troubadour)

1-4 spelers / 80-130 minuten / vanaf 12 jaar

Neem de rol van een astronoom aan en ontdek nieuwe planeten. Met je telescoop selecteer je de acties uit een steeds veranderende rij. Zorg voor wetenschappelijke doorbraken, maar pas wel op voor de inquisitie.

Atlantis Exodus (dlp Games)

1-4 spelers / 90 minuten / vanaf 14 jaar

Als koning moet je zoveel mogelijk burgers (en hun kennis) redden van de ondergang. Het spelbord kan in verschillende delen draaien, waardoor de situatie telkens verandert. Het spel duurt 5 jaren en in elk jaar vinden er 3 rondes plaats.

Cube Expresse (Spielefaible)

2-4 spelers / 40-80 minuten / vanaf 10 jaar

In dit treinenspel draait alles om blokjes. Dat kunnen passagiers voorstellen, maar ook goederen. Breid je netwerk uit en vervoer de blokjes om uiteindelijk de rijkste speler te worden.

Nassau (Queen Games)

2-4 spelers / 90-120 minuten / vanaf 14 jaar


Nassau is van de hand van Stefan Feld en dit keer draait het om piraten. Zoals te verwachten is, kun je op allerlei manieren punten verdienen met je piraten. Rust je schip goed uit, met een goede bemanning en zware wapens. Maak de zeeën onveilig, ga plunderen, versla monsters en vooral: vertel sterke verhalen.

Cryptic Nature (iDventure)

1-4 spelers / 90 minunten / vanaf 14 jaar

Ga in dit spel op zoek naar vreemde wezens en bewijs dat ze bestaan. Wie vindt de meeste wezens en weet ze ook nog eens te vangen. Soms moet je daar een beetje geluk bij hebben.

Age of Automaton (Four Comma Game)

2-4 spelers / 60-120 minuten / vanaf 14 jaar


Je bent de baas van een nieuwe automaton fabriek. Doe alles wat je moet doen om je fabriek de beste te laten worden. Sluit contracten af, stuur automatons de ruimte in om nieuwe grondstoffen te vinden, verkoop automatons en verbeter je fabriek.

Windmill Valley (Board & Dice)

1-4 spelers / 45-90 minuten / vanaf 14 jaar


Je bent een tulpenhandelaar. Alles draait om tulpenbollen en windmolens. Je windmolenbord heeft 2 draaiende tandwielen, die je van nieuwe acties kunt voorzien. Zorg dat je de juiste acties op tijd kunt uitvoeren.

Overzicht van uitbreidingen

Er komen natuurlijk ook weer de nodige uitbreidingen uit. Het onderstaande lijstje poogt zeker niet compleet te zijn, maar geeft aan naar welke uitbreidingen onze aandacht uit gaat.

Verwachte toppers

Voorkeuren van Enrico

Enrico is vooral een liefhebber van de zogenaamde Eurogames. Daarbij blijft de speelduur beperkt tot ongeveer anderhalf uur, zodat er wel enige diepgang mogelijk is maar het geen verhaal zonder einde gaat worden. Strategie is gewenst, maar een zekere factor geluk is geen probleem. Het zal je dan ook niet verbazen dat je veel van dit type spellen in zijn lijstje ziet staan. Voor de afwisseling zijn ook kortere spellen en kaartspellen erg welkom.


Voorkeuren van Ronald

Ronald heeft een brede smaak aan spelstijlen, van lang tot kort en van diepgaand tot eenvoudig. Zijn lijstje met titels voor Spiel zal een voorkeur hebben voor de wat kortere spellen met voldoende pit en de spellen met nieuwe of verrassende elementen.


Voorkeuren van Saskia

Saskia houdt van variatie. Als een spel haar boeit, mag het best 5 uur duren. Haar lijstje voor Spiel bevat sologames, coöps en competitieve spellen. Ze speelt graag innovatieve spellen en vindt vormgeving belangrijk.


In deze lijstjes proberen we te voorspellen welke spellen het goed zullen doen tijdens Spiel. Welke spellen krijgen de meeste "buzz"? Er is niet veel mogelijkheid meer om dat te achterhalen. Eigenlijk alleen de Fairplay Spielescouts houden nog een lijst bij, maar het aantal stemmen neemt behoorlijk af. De lijstjes geven dus niet altijd onze persoonlijke favorieten weer, maar vooral wat wij verwachten dat de toppers van de beurs zullen zijn.

Saskia

Enrico

Ronald