Spiel 2019 Preview

Geschreven door Enrico van Kessel, Ronald Hoekstra en Saskia van ReedenUpdate: 17-10-2019


Tijdens Spiel zullen er weer vele nieuwe spellen uitkomen. De verwachting is dat het er wel eens meer dan 1.400 kunnen zijn. Te veel om hier allemaal te bespreken. Bovendien zijn er al diverse andere websites die een keurig overzicht bijhouden. Daarom zullen we net al vorig jaar een selectie maken van spellen die onze persoonlijke interesse hebben gewekt. Naarmate Spiel dichterbij komt, zullen we het verder aanvullen.


Voorkeuren van Enrico

Enrico is vooral een liefhebber van de zogenaamde Eurogames. Daarbij blijft de speelduur beperkt tot ongeveer anderhalf uur, zodat er wel enige diepgang mogelijk is maar het geen verhaal zonder einde gaat worden. Strategie is gewenst, maar een zekere factor geluk is geen probleem. Het zal je dan ook niet verbazen dat je veel van dit type spellen in zijn lijstje ziet staan. Voor de afwisseling zijn ook kortere spellen en kaartspellen erg welkom.


Voorkeuren van Ronald

Ronald heeft een brede smaak aan spelstijlen, van lang tot kort en van diepgaand tot eenvoudig. Zijn lijstje met titels voor Spiel zal een voorkeur hebben voor de wat kortere spellen met voldoende pit en de spellen met nieuwe of verrassende elementen.


Voorkeuren van Saskia

Saskia houdt van variatie. Als een spel haar boeit, mag het best 5 uur duren. Haar lijstje voor Spiel bevat sologames, coöps en competitieve spellen. Ze speelt graag innovatieve spellen en vindt vormgeving belangrijk.

Selectie van Spellen

Maracaibo (DLP Games)
1-4 spelers / vanaf 12 jaar / 45-150 minuten

Met Maracaibo van DLP Games ga je het schip in. In letterlijke betekenis wel te verstaan, voor zover je inlevingsvermogen bij een bordspel hiertoe toereikend is. In figuurlijke zin lijkt die kans niet zo groot, want deze uitgever weet al een aantal jaar prima spellen op de markt te brengen. Zoals gezegd draait het om scheepvaart en wel in het Caraïbisch gebied van de 17e eeuw. Als zeevaarder probeer je je macht in politiek en economisch opzicht uit te breiden. Dit kan op diverse manieren: het uitbouwen van je schip, gevechten aangaan of boten kapen, maar ook “gewoon” door expedities uit te zetten en opdrachten te vervullen. En als dit nog niet genoeg voor je is, kun je er ook voor kiezen om het spel op een andere manier te spelen: door gezamenlijk een campagne aan te gaan. Mocht je van plan zijn om dit spel ‘s ochtends vroeg al aan te gaan schaffen tijdens Spiel, hou er dan rekening mee dat je de hele dag met een paar kilo aan spelmateriaal rondsjouwt. Maar misschien is het dat allemaal wel waard. (Enrico) Met Alexander Pfister als auteur trekt deze helemaal mijn aandacht. (Ronald)

Skytopia: in the circle of time (Cosmodrome Games)
2-4 spelers / vanaf 12 jaar / 40-60 minuten

Wie de afgelopen jaren mijn bijdragen aan de Spiel-Preview gelezen heeft, is het vast opgevallen dat het bouwen van steden regelmatig terug komt. Skytopia: in the circle of time heeft ook dit thema. In basis is het duidelijk: zorg dat je de mooiste stad bouwt, vergaar roem en win daardoor het spel. Toch trekt dit spel iets meer mijn aandacht dan vele andere stedenbouwspellen. Dit komt gedeeltelijk door het opvallende artwork en ook het bouwen van een stad in de ruimte wijkt iets af van het gemiddelde spel. Maar het meest opvallende is wel dat de bouwkosten van nieuwe gebouwen afhankelijk zijn van de snelheid waarmee je wilt bouwen. Dit geeft ineens een andere dimensie aan dit worker placementspel, waar ik erg benieuwd naar ben. (Enrico)

Kingdomino Duel (Blue Orange)

2 spelers / vanaf 8 jaar / 20 minuten

Kingdomino, hadden we daar al niet eens van gehoord? Jazeker, 2 jaar geleden gooide deze vlotte dominovariant hoge ogen! De doos was wel aan de forse kant, een knelpunt dat dit spel ondervangt: dit kun je makkelijk meenemen op vakantie.

Kingdomino Duel is een standalone spel. Het vertaalt het thema naar Roll & Write-trend. Je vult je koninkrijk nu niet met tegels, maar met zelf samengestelde ‘domino’s’ die je kiest uit de afbeeldingen op de gegooide dobbelstenen. Zo vul je geleidelijk aan je papieren koninkrijk, terwijl je je tegenspeler natuurlijk goed in het oog houdt. Tovenaars kunnen tussendoor nog wat krachtige spreuken strooien.

Ik ben benieuwd op welke doelgroep dit spel zich nog richt na de succesvolle voorganger, maar wie weet is het een succes met het snelle spelverloop en de eenvoudige regels. (Saskia)

The quest for El Dorado/Wettlauf nach El Dorado (Ravensburger Spieleverlag, Lavka Games en wie allemaal nog meer?)
2 - 4 spelers / vanaf 10 jaar / 30-60 minuten

Eerlijk gezegd bestond dit spel van Reiner Knizia al langer, maar het is in mijn ogen in Nederland onterecht onder de radar gebleven. Een opmerkelijke ontwikkeling is dat Knizia nu los van Ravensburger in een fors aantal andere landen, via 999Games ook in Nederland, zijn spel wil laten uitgeven. Dat kan niet in de vormgeving die met Ravensburger was afgesproken, dus komt er hopelijk nog dit jaar een nieuwe, alleen in de vormgeving afwijkende, uitgave van dit superleuke deckbuilder racespel, waarbij je door verschillende landschappen zo snel mogelijk naar El Dorado reist.

De route die je aflegt is flexibel samen te stellen, dus je kunt het zo moeilijk of makkelijk maken als je zelf wilt. Daarnaast kun je fiches toevoegen die al in het basisspel meegeleverd zijn en die net wat meer afwisseling bieden. En voor wie er dan nog niet genoeg van heeft, komen er naar alle waarschijnlijkheid ook uitbreidingen. Mochten die er komen, dan moet je wel even goed opletten bij welke basisuitgave die passen. (Saskia) Een topper die ik graag op tafel zet. We want more! (Ronald)

Era (Eggert Spiele)

1-4 spelers / 45-60 minuten / vanaf 8 jaar


Een nieuw spel van Pandemic auteur Matt Leacock en meteen een nieuw type: roll & build. In navolging van zijn spel Roll through the ages, gooi je dobbelstenen om je stad op te bouwen. Je schrijft het niet op een blaadje, maar je bouwt het echt met miniaturen. Zo kun je veel beter zien wat de andere spelers doen en deze kun je ook beïnvloeden. Het speelt zich af in de middeleeuwen en het wordt aangekondigd als een nieuwe serie stand-alone spellen. Je mag je dobbelstenen maximaal 3 maal gooien (dit doen alle spelers tegelijk!) en dan ontvang je grondstoffen en rampen. Vervolgens mag je gebouwen bouwen en moet je je bewoners eten geven (1 graan per dobbelsteen). Als een aantal gebouwsoorten volledig op is, dan is het spel ten einde en kan de winnaar worden bepaald. Het zal vast weer een topper worden, maar wellicht staat de hoge prijs van het spel dit in de weg. Mijn interesse is in ieder geval gewekt. (Ronald)

Point Salad (AEG)
2-6 spelers / 15-30 minuten / vanaf 14 jaar

Deze puntensalade is niet ontworpen door Stefan Feld. Het spel bestaat uit 108 speelkaarten met aan de ene kant groenten (zes verschillende) en aan de andere kant een scorekaart. Tijdens het spel liggen er 3 stapels met de scorekant naar boven en 6 open groentekaarten. In je beurt pak je of 2 groentekaarten of 1 scorekaart. Daarna worden de groentekaarten weer aangevuld (van de bijbehorende stapel). Je mag een gepakte scorekaart eenmaal per beurt nog omdraaien naar de groente kant, maar niet andersom. Als alle kaarten op zijn, kun je de punten tellen en de winnaar bepalen. Echt een puntensalade dus. Met deze eenvoudige regels lijkt een geweldig leuk kaartspelletje gemaakt te zijn. Hoe combineer je de juiste scorekaarten om het spel te kunnen winnen? (Ronald)

Anubixx (Nürnberger Spielkarten)
2-5 spelers / vanaf 8 jaar / 20 minuten

Dobbelspelletjes zijn altijd leuk voor tussendoor. Het doel van het spel is om zo groot en mooi mogelijke bouwwerken te creëren door efficiënt gebruik te maken van de dobbelstenen. Zorg er daarom voor dat je het doel niet uit het oog verliest. Anubixx gaat lekker snel doordat één speler de dobbelstenen gooit en vervolgens alle spelers tegelijkertijd aan het bouwen zijn. Zoals altijd zit er een behoorlijke geluksfactor in dit dobbelspel, maar met behulp van de steengroeve kun je de dobbelsteenworp manipuleren. (Enrico)

Black Angel (Pearl Games / Asmodee)
1-5 spelers / vanaf 12 jaar / 60-120 minuten

Pearl Games maakt al jaren prachtige spellen en ook Black Angel past perfekt in dit rijtje. Het spel speelt zich af aan boord van het gelijknamige ruimteschip. De aarde is inmiddels onbewoonbaar geworden en daarom wordt koers gezet naar een nieuwe planeet. Dat gaat echter wel een paar millenniums duren. Jij bent één van de kunstmatige intelligenties die de bemanning assisteert. Om dit voor elkaar te krijgen moet je niet alleen de boel in het ruimteschip zelf in de gaten houden, maar ook de koers uitzetten, obstakels ontwijken en tussendoor nieuwe technologieën leren. Het spel ziet er niet alleen flitsend uit, maar bevat ook veel componenten, waaronder diverse miniaturen, spelersbordjes en 2 spelborden. Een grote speeltafel kan dus wel handig zijn. (Enrico)

Cartographers (Thunderworks Games en meer)
1 - 100 spelers / vanaf 10 jaar / 30 - 45 minuten

Ben je op zoek naar een spel dat je met honderd mensen kunt spelen? Gevonden!

De term “Roll player tale” kan wat misleidend zijn, dit is namelijk een roll and write spel waarin je probeert de scorevel zo in te vullen dat het voldoet aan de verschillende scorecriteria. Kaarten bepalen welke criteria dat zijn. Er zijn vier doelen die in vier rondes aan bod komen, per ronde steeds twee in een wisselende combinatie. Je moet dus vooruit denken en verschillende scenario’s ontwikkelen om je score te optimaliseren. Elk spel speel je dus met weer nieuwe combinaties van doelen, dat houdt het afwisselend. Het spel biedt meer interactie dan de meeste roll & write spellen, met monsterkaarten kun je elkaar zelfs enigszins dwarszitten. Nu nog 99 anderen zoeken om het eens in de volle bezetting te spelen… (Saskia)

Cartographers maakt net als Lockup deel uit van de Roll Player wereld. (Ronald)

Detective City of Angels (Van Ryder Games)
1 - 5 spelers / vanaf 14 jaar / 30-150 minuten (30 minuten per speler)

Dit spel speelt zich af in de donkere en gewelddadige wereld van Los Angeles in 1940. De fijne retro vormgeving geeft de sfeer uitstekend weer en trekt je dit moordmysterie in. De meeste spelers zijn onderzoekers en doen er alles aan om een zaak tot een succesvol einde te brengen, zelfs als dit van ze vraagt om verdachten te intimideren, creatief om te gaan met bewijsmateriaal en hun collega-detectives wel erg nauwgezet in het oog te houden. Eén speler heeft een andere rol: dit is de misleider die als enige doel heeft de detectives het leven zuur te maken en ze te misleiden door te bluffen, manipuleren en vaak ook simpelweg glashard te liegen. In dit spel is een innovatief element opgenomen (ARC, het Adaptive Response Card) systeem dat spelers het gevoel geeft dat ze een verdachte ondervragen. Verdachten geven geen standaard antwoorden, maar de bedrieger kan kiezen hoe ze de vragen beantwoorden. Vertelt de verdachte de waarheid of leidt de misleider je op een subtiele manier naar een dood spoor?

Iedere misdaad is een zorgvuldig opgestelde puzzel die zich op verschillende manieren kan ontwikkelen, afhankelijk van de keuzes die de detectives maken.

De uitbreiding Bullets over Hollywood voegt 4 nieuwe mysteries toe. (Saskia)

Jaws (Ravensburger)
2-4 spelers / 60 minuten / vanaf 12 jaar

Een spel gebaseerd op de legendarische film uit 1975: Jaws, over een orka die het gemunt heeft op zwemmers. Een van de spelers speelt de orka, de andere spelers zitten achter hem aan. Het spel is verdeeld in 2 gedeeltes: in deel 1 proberen de spelers zoveel mogelijk zwemmers te redden. In deel 2 zitten de spelers op een zinkend schip en proberen te overleven. De mogelijkheden die iedereen heeft in deel 2 zijn afhankelijk van hoe goed ze het gedaan hebben in deel 1. Weet de orka dit keer wel te winnen? Is het een geslaagde omzetting van film naar spel? Ik popel in ieder geval om het uit te proberen. (Natuurlijk met de spannende filmmuziek op de achtergrond.) Hopelijk is het spel aanwezig bij Spiel. (Ronald)

So you’ve been eaten (Ludi Creations)
0-2 spelers (je leest het goed!) / vanaf 14 jaar / 30 minuten

Het thema van dit spel ben ik nog niet eerder tegengekomen, net als de optie om het met nul spelers te spelen. Dat maakt nieuwsgierig! Je bent dus opgegeten. Kan gebeuren, het gebeurt zelfs regelmatig, omdat je als diepe ruimtemijnwerker nu eenmaal op zoek bent naar ruimtekristallen die zich binnenin gigantische ruimtebeesten bevinden. De bedoeling is dat je onderweg in het darmstelsel voldoende kristallen bemachtigt voordat je weer uitgepoept wordt. De bacteriën die je onderweg tegenkomt kun je hopelijk bestrijden met expeditiemateriaal van minder gelukkige voorgangers dat je onderweg in de ingewanden tegenkomt. In dit asymmetrische spel nemen de mijnwerker en het beest het tegen elkaar op. De mijnwerker wint als hij 8 verschillende kristallen verzamelt en het beest als hij de mijnwerker verteert, nadat hij hem aangevallen heeft met vier gelijksoortige bacteriën. (Saskia)

So, You’ve Been Eaten can be played as:

A game for 2 players, with a Miner player against a Beast player.

A game for 1 player, with the Miner player against a sleeping Beast.

A game for 1 player, with the Beast player against a robot Miner.

A game for 0 players, with a sleeping Beast against a robot Miner.

Villagers (Sinister Fish Games/Kosmos)

2-4 spelers / vanaf 10 jaar / 30-60 minuten


Villagers is een erg toegankelijk kaartspel waarbij je probeert om jouw dorp te ontwikkelen. Je begint met slechts één basiskaart, de grondlegger van het dorp. Daar kom je niet ver mee, dus probeer je dorpsbewoners aan te trekken die je verder helpen om het dorp uit te breiden. Iedere dorpsbewoner heeft andere eigenschappen. Bij sommige kun je extra punten krijgen, anderen zorgen ervoor dat je iedere beurt extra kaarten kunt pakken of uitspelen. Het levert niet direct punten op, maar je kunt je daarna wel sneller ontwikkelen.

Je kunt het geluk hebben, dat er net voor jouw beurt de perfecte kaart wordt opengedraaid en dan kan het snel gaan. Toch heb ik dit tijdens mijn proefpotjes niet als storend ervaren. Bovendien bleken er verschillende tactieken mogelijk die op ongeveer evenveel punten uitkomen. De verliezers wilden meteen revanche en dat is altijd een goed teken. (Enrico)

Kingsburg: The Dice Game (Giochi Uniti)
2-5 spelers / vanaf 10 jaar / 15-40 minuten

Kingsburg is al jaren één van mijn favoriete spellen en nu is er dus ook een dobbelspel. Verrassend, want je kunt niet echt stellen dat er een gebrek aan dobbelstenen zit in het origineel. De opzet van het spel is in basis hetzelfde gebleven. Door handig gebruik te maken van je dobbelstenen, help je Koning Titus. Als dank krijg je grondstoffen en die zijn nodig om gebouwen neer te zetten. Bij dit dobbelspel zijn er wat minder gebouwen en het is ook wat compacter. Het dobbelen gaat op een iets andere manier, maar dat weerhoud mij er niet van om de indruk te krijgen dat dit een soort Kingsburg-light is. Of moet ik het meer ziet als een excuus om toch nog even Kingsburg te kunnen spelen als ik wat minder tijd heb? (Enrico)

Tiny Towns (Alderac Entertainment Group, White Goblin Games)

1 - 6 spelers / vanaf 14 jaar (lijkt me aan de hoge kant ingeschat, ik denk dat jongere kinderen het ook al kunnen spelen) / 45 - 60 minuten


Dit spel wordt volgens mij een van de hits van de beurs. Snel gespeeld, je bent voortdurend bij het spel betrokken, overzichtelijke spelregels en je wilt steeds nog een potje spelen om het nu nog beter te doen dan net.

In Tiny Towns heb je een raster van 4x4 waarop je een stad gaat bouwen. Om een gebouw te kunnen bouwen, moet je de blokjes die je in elke spelersbeurt krijgt, in een specifieke indeling neerleggen. Elk gebouw scoort op zijn eigen manier punten. Omdat elke speler met zijn eigen strategie bezig is, moet je geregeld snel je plan kunnen bijstellen om zelf punten te scoren of het de anderen moeilijker te maken.Of nog beter: allebei tegelijk! Het spel is erg mooi uitgevoerd: spelmateriaal van hout, vrolijke vormgeving van de gebouwen, er zijn al uitbreidingen in het basisspel aanwezig en doordat je verschillende startkaarten trekt, is elk spel weer anders. Alles nodigt uit om te gaan spelen. (Saskia)

Het spel is al even uit, maar zal bij Spiel waarschijnlijk pas de grote massa bereiken. (Ronald)

Azul Summer Pavilion (Next Move Games, Lacerta)

2 - 4 spelers / vanaf 10 jaar / 30 - 4 minuten


Hoe lang zou Azul het volhouden: ieder jaar op rij een net weer even ander standalone spel met tegels? In elk geval is het Michael Kiesling nu al voor de derde keer gelukt.

Ook in dit spel pak je alle tegels, nu in de vorm van een Wybertje, van een schijf naar keuze of uit het midden, als daar tegels liggen. In elke ronde is een van de zes kleuren de joker. Die mag je dan niet op de gebruikelijke manier als kleur kiezen en pakken, maar als er een of meer jokertegels op de locatie liggen waar jij in deze ronde je tegels hebt gepakt, moet je ook een van die jokertegels pakken. De tegels die je pakt, leg je eerst even naast je spelersbord en later pas leg je ze één voor één op je bord. Hierop staan zeven sterren, waarvan je er zes moet vullen met tegels van een en dezelfde kleur en de zevende moet je juist met de verschillende kleuren opvullen.De plek waar je een tegel wilt aanleggen, bepaalt de prijs. Volgens mij weer een prima variant die voldoende nieuws biedt. (Saskia)

No Return (Moses Verlag GmbH)
2-4 spelers / 30 minuten / vanaf 8 jaar

De titel van het spel slaat op het verloop: in het eerste deel verzamel je stenen, in het tweede deel zet je de stenen om in punten. Je beslist zelf wanneer je naar deel 2 gaat, maar er is no return. Doe je het te vroeg, dan halen de andere spelers je later lachend in. Doe je het te laat, dan is het spel al afgelopen, voordat je voldoende hebt gescoord en houd je een hoop strafpunten over. Er zijn 132 stenen in 6 kleuren. Iedere speler heeft er 8 op handen. In deel 1 heb je 2 keuzes: 1) maximaal 4 stenen afleggen en evenzoveel nieuwe trekken. 2) speel stenen van dezelfde kleur voor je uit. Deze moeten allemaal lager zijn dan stenen van deze kleur die je al hebt gespeeld. Vul je hand weer aan tot 8. In deel 2 heb je ook weer 2 keuzes: 1) maximaal 4 stenen afleggen en evenzoveel nieuwe trekken. 2) Scoor een aantal stenen van dezelfde kleur (van laag naar hoog) door dezelfde waarde van 1 kleur uit je hand af te leggen. Vul je hand weer aan tot 8. Als alle stenen uit de voorraadzak op zijn en iedereen evenveel beurten heeft gehad trek je de overgebleven stenen op tafel van je score af. Een spel als dit kun je ook gemakkelijk buiten spelen: er waait niets weg. (Ronald)

Ragusa (Braincrack Games / Capstone Games)
1-5 spelers / vanaf 12 jaar / 40-80 minuten

Setting in Ragusa is het zonovergoten Dubrovnik. Hier proberen de spelers welvaart te creëren door boerderijen, werkplaatsen en allerlei nuttige of mooie gebouwen te plaatsen in en om de stad. Daarmee verkrijg je goederen en breng je de stad tot leven. Want ieder gebouw staat op een hoekpunt van zeszijdige gebieden en door het te activeren zorg je er ook voor dat de andere gebouwen in dat gebied inkomsten krijgen. Een leuke manier om ervoor te zorgen dat je ook tijdens de beurt van een andere speler erbij betrokken blijft. Meer gebouwen aan dezelfde tegel zorgt dus voor hogere inkomsten per actie, maar daar staat wel tegenover dat de bouwkosten hoger zijn. Het is maar de vraag of dat het waard is en misschien leidt een spreiding van de bouwwerken over de stad wel tot hogere inkomsten. Er zijn dus zeker meerdere tactieken mogelijk om het spel te winnen. (Enrico)

Carnival of Monsters (Amigo)
3-5 spelers / vanaf 10 jaar / 45 minuten

Als er één thema is dat me niet interesseert, zijn het wel monsters. Maar ja, als zuiderling trekt het carnaval me juist aan. De prachtige vormgeving van de doos geeft in dit geval de doorslag: aan dit kaartspel van Richard Garfield móet ik wel aandacht besteden. De spelers hebben als doel om tijdens het carnaval een zo spectaculair mogelijke voorstelling met vreemde creaturen te verzorgen aan het publiek. De basis hiervoor is carddrafting, waarbij de spelers proberen om zo goed mogelijke kaarten op handen te krijgen. Maar ook weer niet te goed, want je moet de monsters wel de baas kunnen. Lukt dat niet, dan krijg je strafpunten. Gelukkig kun je niet alleen monsters uitkiezen, maar ook gebruik maken van aangeboden hulp, geheime doelen, events en landen. Hoe meer je er hiervan kiest, hoe minder monsterkaarten je echter hebt. De bescheiden speeltijd zorgt ervoor dat er altijd gelegenheid is om revanche te nemen. (Enrico)

Terror Below (Renegade Game Studios)
1-5 spelers / 45-60 minuten / vanaf 10 jaar

Voor iedereen die de film Tremors gezien heeft, komt het verhaal van dit spel bekend voor. Een klein dorpje in de Nevada woestijn wordt geteisterd door reusachtige wormen, die zich onder de grond voortbewegen. Ze reageren daarbij op veroorzaakte trillingen. Hoe sneller je beweegt, hoe meer trillingen je veroorzaakt. Doel van het spel is wormeieren verzamelen en naar een bepaalde locatie brengen of wormen uitschakelen. Je hebt daarvoor een team van 3 personen beschikbaar. Deze personen hebben speciale eigenschappen, maar kunnen ook worden gedood door de wormen. Heb je geen personen meer over, dan is het spel (bijna) afgelopen en wint de speler die de meeste punten heeft. Het spel is ook afgelopen als iemand 20 punten heeft behaald. Het spel moet het voornamelijk van het thema hebben en zal de nodige chaos geven. Je kunt bijvoorbeeld de wormen richting andere spelers lokken, zodat jij rustig eieren kunt gaan rapen. Het spel heeft een succesvolle Kickstarter campagne achter de rug. En mocht je de film nog niet gezien hebben... kijken! (Ronald)

Parks (Keymaster Games)
1 - 5 spelers / vanaf 9 jaar / 40 - 60 minuten

Duurzaam op vakantie aan je eettafel? Parks laat je meegenieten van 59 nationale parken in de Verenigde staten. In dit spel zijn de spelers 2 hikers die in de vier seizoenen verschillende routes afleggen in de nationale parken van de Verenigde staten. Ze voeren acties uit en verzamelen herinneringen aan de plaatsen die ze bezocht hebben, die ze vervolgens in sets inleveren. Iedere tocht staat voor een seizoen van het jaar. In elk seizoen veranderen de routes en geleidelijk worden ze langer. Soms zit je samen met andere hikers bij een kampvuur, maar jullie kunnen elkaar ook in de weg zitten. Over de spelbeleving verschillen de meningen behoorlijk, over de vormgeving zijn spelers unaniem zeer lovend. (Saskia)

Deep Blue (Days of Wonder)
2-5 spelers / vanaf 8 jaar / 45 minuten

De naam van het spel doet het al vermoeden: met Deep Blue dalen we af naar de zeebodem. Daar gaan we op zoek naar scheepswrakken, Maar voor het zover is, moeten de spelers eerst zorgen voor een bemanning voor hun schip. Daarna wil je natuurlijk ook nog op de beste plek komen te liggen om de afdaling naar de diepte te kunnen maken. Deep Blue is, mede gezien de aangegeven minimum leeftijd, geen zwaar spel. Maar de combinatie met het vaak hilarische can’t stop-principe zorgt vast voor een gezellig uurtje. (Enrico)

Paladins of the West Kingdom (Garphill Games)
1-4 spelers / 90-120 minuten / vanaf 12 jaar

Een pittige opvolger van Architects of the West Kingdom. Als edele moet je de dorpen beschermen tegen de gevaren van buiten, forten bouwen en het geloof verspreiden. De koning heeft daarom paladins gezonden om de edelen te helpen. Elke ronde kan daarom de hulp worden ingeroepen van specifieke paladins. Het spelmateriaal is weer van dezelfde kwaliteit als je gewend bent en ook de afbeeldingen en de iconen zijn heel herkenbaar. Wat dat betreft kun je zo aan de slag. Het regelboek beslaat 24 pagina’s en nog eens 12 pagina’s voor de solo mode. Elke speler heeft een stapel van 12 paladins. Deze zijn voor elke speler gelijk. Elk van de 7 rondes worden 3 paladins van de stapel getrokken: 1 wordt deze ronde gebruikt, 1 gaat bovenop de stapel en 1 gaat onderop de stapel. Met de paladin komen 2 gekleurde werkers mee. Daarna wordt nog een groepje van 4 gekleurde werkers uit de kroeg gehaald. Deze werkers kunnen vervolgens worden ingezet. Zoals gezegd is Paladins een flink stapje complexer dan Architects. Hopelijk hoeven mijn tegenspelers niet te lang na te denken, zodat er wel vaart in het spel blijft. (Ronald)

Marco Polo II: Im Auftrag des Khan (Hans im Glück)
2-4 spelers / 60-120 minuten / vanaf 12 jaar

Dit is een vervolg op (In de voetsporen van) Marco Polo. Het is een zelfstandig spel; je hebt deel I dus niet nodig. Je zult veel herkennen uit het eerste spel, maar toch ook weer niet. Oorspronkelijk was dit bedoeld als uitbreiding, maar gezien de vele wijzigingen is het toch een zelfstandig spel geworden. Een nieuw bord, met andere routes, nieuwe en andere acties en scoremogelijkheden. Uiteraard nieuwe personages en een nieuwe (zeldzame) grondstof: jade. En het schijnt zelfs mogelijk te zijn met de personages uit het eerste spel te spelen. Verder wachten we in spanning op meer informatie. (Ronald)

5211 (Next Move Games)
2-5 spelers / 20-30 minuten / vanaf 8 jaar

Een simpel en snel kaartspelletje. De kaarten zijn erg druk vormgegeven, maar elke kaart hoort bij 1 van de 5 kleuren. De kaarten hebben een waarde van 1 tot 6 en zijn in verschillende hoeveelheden aanwezig. De kaarten van waarde 1 zijn voorzien van een kododo (een soort hagedis). De titel van het spel geeft direct al een groot deel van de spelregels: iedereen heeft 5 kaarten, speelt er 2, speelt er 1 en speelt er nog 1. Daarna wordt de ronde afgesloten. Na het spelen van kaarten wordt je hand weer aangevuld tot 5. Nadat iedereen 4 kaarten heeft gespeeld, wordt gekeken of er een (van het aantal spelers afhankelijk) bepaald aantal kododo’s is gespeeld. Is dat het geval, dan legt iedereen zijn gespeelde kododo’s op zijn scorestapel. De rest wordt afgelegd. Is dat niet het geval, dan wordt gekeken naar de kleuren van de gespeelde kaarten. Komt het aantal kaarten van een kleur boven een (van het aantal spelers afhankelijk) bepaald aantal, dan worden ook deze kaarten afgelegd. De kleur die vervolgens de meeste gespeelde kaarten heeft, wint. Bij een gelijke stand, worden ook deze kaarten afgelegd. Iedereen legt de kaarten van de winnende kleur op zijn scorestapel. De rest wordt afgelegd. Het spel eindigt als de stapel op is. Nu kan iedereen zijn punten optellen, waarbij de kododo’s 1 punt waard zijn. 5211 is een lekker vlot spelletje. Vooral met lagere spelersaantallen heb je genoeg invloed. Bij de hogere aantallen is het wat meer gokken. (Ronald)

Neta Tanka (La Boite de Jeu)

1-4 spelers / vanaf 14 jaar / 90 minuten


De leden van de Neta Tanka indianenstam leven in harmonie met de natuur. Jij als jongeling staat voor de uitdaging om aan te tonen dat je geschikt bent als leider. Om dit te bereiken stuur je de werkers naar diverse plaatsen. Nadat alle spelers hun werkers geplaatst hebben, worden de acties achtereenvolgens uitgevoerd. De volgorde is hierbij erg belangrijk. Wanneer je bijvoorbeeld de huid van een dier gehaald hebt bij de eerste actie, is er nog vlees over om je stam te voeden bij de volgende actie. Maar het is mogelijk dat een andere speler hiermee aan de haal gaat. Daarnaast zijn er in dit spel diverse acties aan elkaar gekoppeld, waardoor de beloning groter is dan bij de individuele acties samen. Ik hou wel van worker placements en de speelduur past ook helemaal in mijn straatje, dus ik ga hier zeker een kijkje nemen. (Enrico)

Cities: Skylines - The Board Game (Kosmos)
1-4 spelers / vanaf 10 jaar / 70 minuten

Bordspellen die gebaseerd zijn op computerspellen komen de laatste jaren vaker voor. Het is daarbij vaak de vraag of het spelverloop ook werkt zonder de prachtige grafische toevoegingen. In dit geval is er één opvallend verschil: in plaats van tegen elkaar, moeten de spelers hier samenwerken om een uitgebalanceerde stad te bouwen. Iets wat in de praktijk wellicht wat vaker zou mogen gebeuren, maar dat terzijde ;-) Er moeten woongebieden komen, industrieterreinen en natuurlijk ook winkels. Daarnaast moet er rekening gehouden worden met het milieu, criminaliteit en allerlei andere zaken die het je moeilijk maken. En uiteraard zijn de financiën ook nog van belang. Het bouwen doe je met behulp van handkaarten. Hierop staat aangegeven welke mogelijkheden je hebt om de stad uit te breiden. Door het verwerken van diverse scenario’s en moeilijkheidsgraden verandert het spel steeds en kun je de uitdaging naar believen aanpassen. (Enrico)

Horrified (Ravensburger Spieleverlag GmbH)

1 - 5 spelers / vanaf 10 jaar / 60 minuten


De omstandigheden zijn niet ideaal: je leeft in een omgeving die wordt geterroriseerd door maar liefst zeven van de meest afschuwelijke monsters. Pure horror! In dit spel kom je oog in oog met deze griezels te staan en speel je samen met je medespelers om ze de stad uit te werken.

Mooie miniaturen, toegankelijke spelregels, het thema komt goed tot leven en je werkt samen tegen monsters die je op allerlei verschillende manieren moet bestrijden, wat wil je nog meer? Als je een coöperatief spel op het niveau van familiespel zoekt, heb je het hier gevonden. (Saskia)

Wat dacht je van miniaturen van Frankenstein en Dracula? De speler die het meest recent knoflook heeft gegeten mag beginnen. Het doel is om met elkaar de monsters te verslaan. Elk monster heeft zo zijn eigen methode om verslagen te worden en elk spel kies je tegen welk(e) monster(s) je het opneemt. Verzamel hulpmiddelen en breng de burgers in veiligheid, voordat er te veel slachtoffers zijn gevallen. (Ronald)

Obscurio (Libellud)
2 - 8 spelers, vanaf 10 jaar, 40 minuten

De tovenaar zit achter je aan! Vind je weg tussen de illusies, maar pas op de verrader in jullie midden. Details op de plaatjes wijzen je de weg, dus die wil je zo snel mogelijk vinden. Maar ja, het zijn wel details… en onder tijdsdruk is een fout snel gemaakt.

Obscurio is een familiespel met een originele mix van communicatie gebaseerd op afbeeldingen en een geheime-rollenspel. Je wilt graag ideeën met je teamleden delen, er is alleen wel een vraag: zijn ze wel allemaal te vertrouwen? Kort samengevat kun je zeggen: Obscurio is Mysterium met een verrader. En het ziet er prachtig uit! (Saskia)

Rune Stones (Queen Games)
2-4 spelers / vanaf 10 jaar / 60-90 minuten

Rune Stones is een deckbuilding spel met een fantasy thema. Als Druïde probeer je door verstandig gebruik te maken van je magische krachten allerlei wezens voor je te winnen. Zij leiden je op hun beurt naar edelstenen die op hun beurt door dwergen omgezet kunnen worden naar runestenen. Een ingewikkeld proces dus.

In de praktijk komt het erop neer dat je tijdens jouw beurt steeds de keuze hebt uit 3 acties. Als eerste kun je kaarten met magische krachten uitspelen. Hiermee verkrijg je nieuwe kaarten (de wezens). Daarnaast kun je twee kaarten uitspelen om bijzondere eigenschappen van de wezens uit te voeren. De krachtigste van deze kaarten verlies je echter, dus moet je steeds een goede afweging maken. Een leuke variant zodat het deck niet alleen almaar sterker wordt gedurende het spel. Tenslotte kun je runestenen maken, waarmee je punten verdient. En daar draait het uiteindelijk om natuurlijk. (Enrico)

Cloudspire (Chip Theory Games)

1 - 4 spelers, vanaf 13 jaar, 90 - 180 minuten


Dit is een van de spellen die begonnen zijn als Kickstarter en op de GenCon beurs veel kopers wisten te vinden. Het kan zowel solo, coöperatief als competitief gespeeld worden. Een strategisch spel met duidelijke gaming elementen. Voor de coöperatieve en solovariant vertelt een scenarioboek het verhaal vanuit het perspectief van de verschillende partijen.

Iedere partij heeft unieke eenheden, helden en andere eigenschappen. Elke speler stuurt zo’n partij aan en probeert in het bezit te komen van de krachtige en zeldzame energiebron “the source”. Je moet een balans vinden tussen knokken tegen de concurrentie en zoeken naar die energie, terwijl de omstandigheden waaronder je vecht en zoekt tijdens het spel door kaarten met gebeurtenissen veranderen. De Spires waar het spel naar genoemd is, zijn krachtige verdedigingstorens die je op het bord kunt bouwen. Wanneer je je thuisbasis kunt upgraden, worden er weer nieuwe strategieën en mogelijkheden beschikbaar. Door de verschillende eigenschappen van alle partijen is het elke keer weer de kunst om een effectieve tactiek te verzinnen.

Het spelmateriaal is een lust voor het oog! (Saskia)

Watergate (Frosted Games, Capstone Games, Pegasus Spiele)
2 spelers / vanaf 12 jaar / 30 - 60 minuten)

Wat is het toch met regeringsleiders en crisis op dit moment?

Dit spel voor twee personen brengt ons even terug naar de spannende periode van “All the president's men”, waarin het ook al zo was: de een speelt Nixon, die er alles aan doet om te voorkomen dat hij voor het eind van het spel moet aftreden en de ander is de journalist die dit met allerlei onthullingen juist in sneltreinvaart probeert voor elkaar te krijgen. Een asymmetrisch spel dus en zowaar een dat uitstekend gebalanceerd is. Matthias Cramer (Rococo, Lancaster) heeft zijn werk goed gedaan. Ook na meerdere keren spelen blijft het spel spannend en de spelregels zijn zo duidelijk dat je al heel snel kunt beginnen.

Fijne vormgeving ook weer! (Saskia)

Mental Blocks (Pandasaurus Games)
2-9 spelers / 10-20 minuten / vanaf 10 jaar

Gezamenlijk blokken stapelen. Kan dat leuk zijn? In Mental Blocks krijgt iedereen een kaart waar op staat hoe de blokken gestapeld moeten worden. Maar iedereen ziet maar een deel, soms in 2D, soms in 3D, soms gekleurd, soms in grijstinten. Je zult dus moeten samenwerken om de puzzel binnen de tijd te volbrengen. Maar wat als er handicaps worden toegevoegd? Jij mag bijvoorbeeld geen zwarte blokken aanraken, of juist alleen maar vierkante blokken. Wat als er extra regels worden toegevoegd, zoals: blokken mogen alleen met 2 personen worden verplaatst? Of misschien mag niemand praten. Je ziet de stress toenemen. Een nadeel van sommige coöperatieve spellen is, dat iemand alles voor iedereen beslist. Dat gaat hier zeker niet lukken. En als het je allemaal nog te simpel is, dan kun je ook nog een verrader toevoegen. Dit spel is gegarandeerd een hit, ook om mensen aan het spelen te krijgen, die normaal niet zo vaak spellen spelen. (Ronald)

Cooper Island (Frosted Games)
2-4 spelers / 60-120 minuten / vanaf 12 jaar

Het spel is genoemd naar de hond van de auteur: Cooper, die als 18 dagen oud puppy in een Spaans park is gevonden en opgevangen. De auteur zelf is bekend van La Granja. Cooper Island is een groot worker-placement spel, waarbij de spelers een eigen eiland ontwikkelen, dat wel via het water verbonden is met de eilanden van de andere spelers. Op het eiland worden dubbele tegels gelegd, met daarop de bijbehorende grondstof. Deze kan eenmalig worden ingezet. Daarna kan de tegel overbouwd worden. De tegels op niveau 2 leveren echter 2 grondstoffen op. Verhogen van tegels heeft dus zo zijn voordelen. Elke speler begint met 2 schepen, waarvan de ene linksom het eiland vaart en de andere rechtsom. Elke speler heeft ook 2 arbeiders, die later nog uitgebreid kunnen worden. De arbeiders kunnen op diverse acties worden ingezet, ook als de velden al door andere arbeiders zijn bezet. Je moet dan wel iets betalen aan de laatste speler die de desbetreffende actie had uitgevoerd. Met de acties kun je bijvoorbeeld je schepen verplaatsen, inkomstenboten bouwen, gebouwen bouwen op het hoogste niveau van je eiland, ruïnes verwijderen die in de weg staan, standbeelden bouwen of vrachtschepen laden. Aan het eind van elk van de vijf rondes moeten je werkers eten, het zal niet zo zijn… (Ronald)

Megacity: Oceania (Hub Games)
2-4 spelers / vanaf 8 jaar / 45-60 minuten

Dit stedenbouwspel kan wel eens een grote hit worden tijdens Spiel, al is het maar vanwege de opvallende verschijning. Gedurende het spel bouwen de spelers namelijk aan een driedimensionale stad. Tijdens je beurt kun je opdrachten pakken, een bouwtegel uitzoeken, bouwdelen uit een zak pakken of je gecreëerde gebouw in de centrale stad schuiven. Daarmee heb je echter slechts losse onderdelen. Wanneer moet je jouw gebouw dan in elkaar zetten? Tijdens de beurt van de andere spelers! De downtime in dit spel is hierdoor minimaal, bovendien zorgt een beetje getreuzel van je medespelers ervoor dat jij meer tijd hebt om iets moois in elkaar te zetten dat voldoet aan de eisen op je opdrachtkaart. En doordat gebouwen tijdens het verplaatsen kunnen instorten, zullen er ook regelmatig hilarische momenten voorkomen. Een erg originele variant van een stedenbouwspel, waar ik zeker een kijkje ga nemen. (Enrico)

What came first? (Big Potato)
2-8 spelers / 20 minuten / vanaf 10 jaar

Dit is een simpel en snel party spelletje. Iedereen krijgt telkens de vraag: Wat kwam eerder? Lego of Ikea? Nintendo 64 of Playstation ? Je kunt 1, 2 of 3 fiches inzetten en even zoveel stappen vooruit of achteruit scoren. Je kunt ook 1 fiche inzetten op het exacte jaartal. Is het goed, dan krijg je 5 bonusstappen. Is het fout, dan levert het fiche niets op. Verder zijn er nog enkele tijdfiches, die een bonus of straf geven aan de speler die er precies op komt. En that’s it. Je kunt zo aan de slag en iedereen kan zo meedoen. Sommige vragen zijn wel erg Amerikaans gericht, maar daar is mee te leven. Altijd handig om zo’n spelletje achter de hand te hebben. (Ronald)

Sinister Six (Spin Master Ltd.)
3 - 6 spelers / vanaf 14 jaar / 30 - 45 minuten

In dit spel kun je eindelijk een slechterik spelen: 10 van Spidermans meest sinistere schurken komen in dit spel bij elkaar om het ultieme team samen te stellen voor een serie overvallen. En als dat je nog niet genoeg is: je kunt elkaar een loer draaien, alvast buit stelen en andere schurkenstreken uithalen. Zorg dat je voorbereid bent voor de grootse overval aan het eind, want als Spiderman je in de laatste ronde te pakken krijgt, heb je meteen verloren.

Je speelt actiekaarten uit om de benodigde vaardigheden in te zetten tijdens de overvallen. En bijvoorbeeld een zwarte-marktkaart om de buit weg te grissen voor je medespelers. Het spelmateriaal is opmerkelijk te noemen: mooie kaarten in comic stijl, daarnaast ook afgehakte handen en handen met messen erin. (Saskia)

Machi Koro Legacy (Pandasaurus Games)
2 - 4 spelers, vanaf 10 jaar, 30 -45 minuten

Wie heeft het kaartspel Machi Koro jaren geleden ook niet stuk gespeeld? Later nog een paar uitbreidingen erbij, maar uiteindelijk belandde het op zolder. Machi Koro is nu ingehaakt op de trend van Legacy spellen, spellen die gaandeweg veranderen zodat ieder spel uniek wordt en een eigen verhaal krijgt. Nu zie ik dat verhaal zelf iets eerder ontstaan bij spellen met wat meer vlees op de botten, zoals Pandemic, maar ik kan me natuurlijk vergissen. Rob Daviau heeft aan dit spel meegewerkt en hij is een van de ontwerpers van de uitstekende Pandemic Legacy spellen, dat is dan weer een aanbeveling.

In Machi Koro Legacy speel je een verhaalgestuurde campagne in tien verschillende potjes. Tijdens die campagne worden er elementen aan het spel toegevoegd die het spel complexer en leuker moeten maken. Het verhaal maakt gaandeweg duidelijk in welke vreemde en mystieke wereld de spelers zijn gestapt. En uiteraard is het weer onvergetelijk! Je hoeft het spel na tien keer spelen niet weg te doen, want uiteindelijk ontstaat er een oneindig herspeelbaar elfde spel dat je zelf ‘ontworpen’ hebt. (Saskia). In Nederland zal deze bij 999Games verschijnen.(Ronald)

A Fistful of Meeples (Final Frontier Games)
2-4 spelers / 30 minuten / vanaf 14 jaar

Aan de titel zie je al dat dit spel zich in het Wilde Westen afspeelt. Op het spelbord zie je een typisch dorpje, bestaande uit een lange straat met aan weerzijden de bekende gebouwen, zoals de saloon. In de gebouwen staan verschillend gekleurde cowboymeeples. In je beurt pak je alle meeples uit een gebouw en beslist welke kant je op gaat. In die richting laat je bij elk volgend gebouw een meeple achter. Daar zal deze meeple een actie uitvoeren. Met een bruine arbeider mag je door inlevering van de juiste grondstoffen het gebouw bouwen of verbeteren. Met een gele mijnwerker, mag de eigenaar van het gebouw nieuwe grondstoffen uit de zak trekken (goud of steen). Met een rode bandiet mag je 2 grondstoffen per aanwezige mijnwerker uit de zak trekken. Met de blauwe (hulp-sheriff) mag je 2 grondstoffen per aanwezige bandiet uit de zak trekken. Daarna sluit je alle bandieten op in de cel. Er is 1 roze Madame. Daarmee mag je 1 grondstof per aanwezige arbeider uit de zak trekken. Daarna plaats je alle arbeiders in de saloon. Als je een meeple in de cel plaatst, dan gaat er een rood dynamietblokje in de zak. Als deze wordt getrokken, moeten alle spelers de helft van alle steenblokjes weer terug in de zak doen. Als je voldoende goud hebt verzameld, dan moet je deze om laten smelten tot een goudstaaf. Deze levert punten op aan het eind van het spel, maar kan tijdens het spel niet gebruikt worden om te bouwen. Verder zijn er ook nog 2 showdown vakjes. Als beide gevuld zijn, vindt er een vuurgevecht plaats, waarbij de verliezer naar het kerkhof gaat. Het spel eindigt als het kerkhof vol is, als alle dynamiet weer uit de zak is getrokken of als alle goudstaven op zijn. Je scoort punten voor goud (1), goudstaven (10) en gebouwen (5 of 10). Gezien de korte speelduur, kan dit nog wel eens een leuk tussendoortje zijn. (Ronald)

Undo - Bloed in het donker (White Goblin Games, Pegasus Spiele)
2 tot 6 spelers / vanaf 10 jaar / 45 - 90 minuten

Soms zou je willen dat het kon. Iemand van wie je houdt, terugroepen uit de dood. In dit deductieve kaartspel is dat mogelijk, als je het goed speelt! Goden sturen in dit spel een variant op de goede oude schikgodinnen, de wevers van het lot, terug naar het verleden om daar veranderingen aan te brengen en hierdoor plotselinge sterfgevallen te voorkomen. Soms gaat het om enkele minuten, maar het kan ook om duizenden jaren gaan.

De Undo serie, waarin meerdere verhalen uitkomen, combineert het thema tijdreizen met emotionele verhalen die de spelers beetje bij beetje moeten zien samen te stellen. Iedere tijdsprong geeft ze weer de keuze om het verleden op een andere manier te beïnvloeden. En zoals je weet: niet iedere verandering is een verbetering... (Saskia)

Porto (Mebo Games)
1 - 4 spelers, vanaf 8 jaar, 30 - 45 minuten)

Porto is een snel spel waarin je kaarten uitspeelt om tegels te leggen op het speelbord. In je beurt trek je kaarten of je bouwt verdiepingen. Bouw je, dan moet je 2 kaarten uitspelen, waarvan de ene de kleur van de verdiepingen bepaalt en de andere het aantal. Bouwen biedt jou èn je tegenstanders de de mogelijkheid om punten te scoren, want gebouwen hebben geen eigenaar, iedereen mag erop bouwen. Dan zijn er nog contracten om rekening mee te houden en bepaalde combinaties leveren extra punten op. Wikken en wegen dus in dit interactieve spel. De tekeningen geven een grappig straatbeeld van Porto. (Saskia)

Chocolate Factory (Alley Cat Games)
1-4 spelers / 45-90 minuten / vanaf 10 jaar

Hoe manage je het beste een chocoladefabriek? In dit via Kickstarter afkomstige spel heeft elke speler zijn eigen fabriek. Elke ronde wordt een nieuw onderdeel aan de fabriek toegevoegd en een personeelslid eenmalig ingehuurd. Daarna wordt de fabriek aan het werk gezet. De lopende band in de fabriek voert de producten langs de diverse machines. Bonen moeten worden omgezet in cacao, dat weer in blokjes of reepjes chocolade wordt verwerkt. Je kunt het samenvoegen met karamel of nootjes en natuurlijk kun je het mooi verpakken. Diverse grote en kleine winkels willen bepaalde soorten chocolade hebben. Uiteraard is het de bedoeling het meeste geld te verdienen. Na zes werkdagen kan de winnaar bekend worden gemaakt. Een lekker pittig familiespel dat er ook nog een leuk uitziet. (Ronald)

Dragon Market (Blue Orange)
2-4 spelers / 20-40 minuten / vanaf 7 jaar

Dit is een schuifpuzzeltje verwerkt in een spel. Op het vierkante spelbord varen bootjes. Deze bootjes zijn 3 vakjes groot en hebben een stuurman en 2 opslagplaatsen. Op de opslagplaatsen liggen goederen. In een beurt mag je een aantal acties uitvoeren. Deze bestaan uit het verplaatsen van de bootjes, het draaien van de bootje rond de stuurman of het verplaatsen van je eigen koopman. Als je met je koopman op een goed stapt dat op je opdrachtkaart staat, mag je deze nemen. Zo probeer je aan alle goederen van je opdrachtkaart te komen. Wie slaagt er als eerste in om twee opdrachten te vervullen? De eenvoudige regels maken dit spel goed toegankelijk. (Ronald)

Jigūan - The Eastern Mechanist (Emperor S4 Games)
2-4 spelers / vanaf 14 jaar / 45-90 minuten

Jigūan laat zich het beste omschrijven als een vroegere soort oosterse wetenschap in combinatie met mechanische bouwkunde. En dat dekt de lading heel aardig in dit spel. De spelers hebben de opdracht om mechanische beesten te bouwen. Hiervoor hebben ze uiteraard onderdelen nodig, maar ook energie, kennis en een ontwerp. Het is jouw taak om ervoor te zorgen dat dit allemaal tijdig beschikbaar is, want daarmee scoor je punten. Verwacht geen complex, avondvullend spel. Maar het is ook weer geen filler, waardoor het voor een breed publiek interessant kan zijn. (Enrico)

We hopen met deze preview de pareltjes uit het grote aanbod hebben kunnen vissen. Laat je vooral verrassen door het grote aanbod. Kijk vooral ook eens naar het aanbod van de kleine buitenlandse uitgevers. De spellen van de grote uitgevers zullen later toch wel gemakkelijk verkrijgbaar zijn. Er zijn nog vele titels waar we ook aandacht aan hadden willen besteden, maar we moeten een keuze maken. Zo heeft Quined een nieuwe serie mini-spelletjes. Met slechts enkele kaarten wordt toch een volwaardig spel gemaakt. En ze zijn nog eens makkelijk mee te nemen: Circle the Wagons, Sprawlopolis en Stew. En daarnaast komen ze met een aantal grote nieuwe spellen. Hieronder staat Terramara al beschreven, maar ook La Stanza en het heftige aandelenspel Chicago 1875 zijn echt voor de liefhebbers. Bij Hurrican kon je vorig jaar het erg leuke twee-speler spel Naga Raja al uitproberen. Inmiddels is het uitgekomen en zeer de moeite waard om te proberen. Of wat te denken van het bijzondere en mooi uitgevoerde Dreamscape, een "dream building game". Flotilla, Tapestry, Humboldt's Great Voyage, Coloma, Sierra West, Fuji Koro... te veel om op te noemen. (Ronald)

Nederlandse inbreng

Terramara (Quined Games)

2-4 spelers / vanaf 12 jaar / 120 minuten


Terramara verplaatst ons naar het Noord-Italië van zo’n 1500 jaar voor het begin van onze jaartelling. Je neemt één van de clans (Terramara genaamd) onder je hoede en probeert deze te ontwikkelen en handel te drijven met andere clans. Om te slagen in je missie zul je ervoor moeten zorgen dat je nieuwe technologieën ontwikkelt en ook je gevechtskracht zal regelmatig een boost moeten krijgen. Dit bereik je door gedurende het spel je arbeiders naar diverse velden te sturen

De speelduur zit een beetje aan het maximum van mijn interessegebied, maar dit is ook vaak afhankelijk van de complexiteit van een spel. In dit geval lijkt het aantal uitzonderingen in de spelregels zeer beperkt te zijn, wat een vlot spelverloop zeker zal bespoedigen. (Enrico) Terramara is oorspronkelijk ontstaan als een kaartspelversie van Leonardo da Vinci, maar daar zul niet al te veel meer van herkennen. Er zitten leuke vernieuwende elementen in het spel. Zo kunnen de spelerpersonages van jongeling volwassen worden en zo andere mogelijkheden krijgen. (Ronald)

Oh, Fox! (Cinnamon Games)
2-4 spelers / 20 minuten / vanaf 8 jaar

De Nederlandse auteur Michael Baudoin komt met dit deductiespel. Een van de spelers is een roofdier, dat probeert de andere spelers (prooidieren in het bos) te vangen. Zij proberen hun specifieke voedsel te eten door slim gebruik te maken van hun speciale eigenschappen. Elke speler heeft 13 kaarten waarmee 8 bewegingen worden “geprogrammeerd”. Daarna worden deze uitgevoerd en worden punten gescoord. Tijdens Zuiderspel heb ik een prototype kunnen spelen en ben erg benieuwd naar het eindresultaat. (Ronald)

Rollecate (Gam’InBIZ)
1-4 spelers / 10-15 minuten / vanaf 8 jaar

Dit vlotte treinenspelletje is van de hand van de Nederlander Michiel de Wit. De Rollecate trein rijdt over een spoor dat de spelers tijdens het spel uitbreiden. Je begint met 2 spoorkaarten en trekt aan het begin van je beurt nog 1 kaart. De spoorkaarten hebben een waarde van 1 tot en met 4. Je kiest welke waarde je wilt aanleggen. Heb je meer kaarten van deze waarde, dan mag je er meer aanleggen (als je dat wilt). De kaarten moeten wel passen (ze mogen niet overlappen) en 1-3 en 2-4 mogen niet aan elkaar gelegd worden. Daarna gooi je zoveel dobbelstenen als de waarde van alle gespeelde kaarten bij elkaar. Op de dobbelstenen staan witte vlakken en treinwielen. Je moet de trein zoveel kaarten vooruit zetten als het aantal wielen dat je hebt gegooid. Is het spoor te kort, dan ontspoort de trein en moet je strafkaarten pakken, afhankelijk van het aantal te veel gegooide wielen. De strafkaarten komen van het achterliggende spoor en worden op je strafpunten stapel gelegd. Leg je een kaart op je stapel met dezelfde waarde als de bovenste kaart van de stapel, dan mag je beide kaarten wegleggen. In plaats van kaarten te spelen mag je ook passen. Je zet de trein dan 1 kaart verder en pakt 1 strafkaart. (Dat kan zelfs handig zijn om van strafpunten af te komen!) Tot slot zijn er nog 5 chaoskaarten in het spel. Je kunt je beurt opofferen om een chaoskaart uit je hand op je strafpuntenstapel te leggen. Het spel is afgelopen als de trekstapel op is. Je handkaarten worden aan je strafpuntenstapel toegevoegd en punten worden geteld. Wie de minste strafpunten heeft, wint het spel. Dit spel is via een succesvolle Kickstarter op de markt gekomen. Een deel van de opbrengst van het spel wordt gebruikt om de echte Rollegate weer te laten rijden. (Ronald)

Crystal Palace (White Goblin Games)
2-5 spelers / vanaf 14 jaar / 90-150 minuten

Bij Crystal Palace vertegenwoordigt iedere speler een land bij de allereerste Wereldtentoonstelling. Jij moet ervoor zorgen dat jouw land in een goed daglicht komt te staan bij de vele bezoekers. Om dit te bereiken ontmoet je invloedrijke personen, doe je spectaculaire uitvindingen en maak je zoveel mogelijk reclame. Er is echter een factor die ervoor zorgt dat dit spel geen makkie wordt: je budget is verre van toereikend en dus zul je keuzes moeten maken. Dat begint al met de dobbelstenen, want je mag zelf bepalen hoeveel ogen je “gooit”. Handig, maar er hangt wel een prijskaartje aan. Hoe hoger de worp, hoe meer je moet betalen. Maar een hoge worp geeft ook betere acties en dus kan het toch wel eens nuttig zijn om de hoofdprijs te betalen. Daarmee verkrijg je betere patenten, grondstoffen en personages. Die zul je zeker nodig hebben om de meeste roem te vergaren. (Enrico)

Nova Luna (Edition Spielwiese)

1-4 spelers / 30-60 minuten / vanaf 8 jaar

Een samenwerking tussen Uwe Rosenberg en Corné van Moorsel. Aan het spel Habitats van Corné heeft Uwe het systeem van Patchwork toegevoegd. De speler die achter ligt op het spoor mag een tegel nemen die 1, 2 of 3 velden ver ligt. De waarde van de tegel bepaalt hoeveel stappen op het spoor gedaan moeten worden. De tegel moet worden aangelegd aan bestaande tegels. De tegels zelf bevatten een kleur en een opdracht. Als je aan de opdracht voldoet, mag je er een fiche op leggen. Wie slaagt er als eerst in al zijn fiches af te leggen. Een interessant abstract spel. (Ronald)

Overzicht van uitbreidingen


Er komen natuurlijk ook weer de nodige uitbreidingen uit. Het onderstaande lijstje poogt zeker niet compleet te zijn, maar geeft aan naar welke uitbreidingen onze aandacht uit gaat.


  • Ganymede: Moon, vergroot je spelersbord en voegt raadgevers toe, waarmee meer interactie wordt toegevoegd.

  • Dice Hospital: Community Care, brengt 3 uitbreidingen, waaronder moeders en baby's.

  • Underwater Cities: New Discoveries

  • Santa Maria: Exploration deck, met nationaliteitskaarten, waarmee elke speler anders begint en doelkaarten, waarmee extra punten kunnen worden gehaald.

  • Teotihuacan: Late Preclassic Period, met diverse modules, zoals asymmetrische spelerseigenschappen en een vierde tempel.

  • Barrage: The Leeghwater Project, voegt o.a. Nederland als factie toe en nieuwe technologie tegels.

  • Through the Ages: New Leaders and Wonders, voegt, zoals de naam doet vermoeden, nieuwe leiders en wereldwonderen toe.

  • Heaven & Ale: Kegs and more, waarin het bier door de monniken geleverd moet worden aan de lokale pubs, dus de ezels moeten gevoed worden.

  • Terraforming Mars: Turmoil, met nieuwe coöperaties, nieuwe projecten en een nieuw soort kaarten: Global Events.

  • Rajas of the Ganges: Goodie box 1, met diverse bestaande en nieuwe uitbreidingen.

  • Pandoria: Artifacts, met nieuwe terreintegels en artefacten, die verzameld kunnen worden. Daarnaast kunnen blokkerende kastelen worden gebouwd.

  • Pandoria: Realms

  • The Quest for El Dorado: The Golden Temples, een stand-alone spel dat ook als uitbreiding kan worden gebruikt. Nu ga je de tempel in!

  • Tramways: The Leisure expansion

  • Railroad Revolution: Railroad Evolution, met o.a. een uitbreiding van het bord (Panama), bruggen, tunnels en een solo mode.

  • War Chest: Nobility, met onder andere 4 nieuwe eenheden.

  • Welcome to...: Ice Cream Truck & Outbreak Thematic Neighbourhoods, volg je de ijscowagen of bescherm je de buurt tegen zombies?

  • Welcome to...: Halloween & Christmas Lights Thematic Neighbourhoods, ga je op trick & treat of versier je de buurt met lichtjes?

  • Dice Settlers: Western Sea, met 17 nieuwe dobbelstenen met nieuwe technologieën. De verschillende modules kunnen in combinatie gebruikt worden.

  • Sagrada: The Great Facades, een serie van drie uitbreidingen: Passion, Life, Glory.

  • The Dutch East Indies: Adventures on the High Seas, bestaande uit 6 modules, zoals forten, nederzettingen en schatten.

  • Western Legends: Ante Up, een grote uitbreiding, waarbij o.a. een trein over het bord rijdt, die natuurlijk beroofd kan worden.

  • Concordia: Balearica / Cyprus, waarbij de spelers op zee beginnen en er is nu vis in het spel; Cyprus ontbrak bij de Venus uitbreiding.

  • Concordia: Balearica / Italia, waarbij de spelers op zee beginnen en er is nu vis in het spel; Italia ontbrak bij het Venus basisspel.

  • Merlin: Knights of the Round Table, twee ridders met unieke eigenschappen helpen elke speler tijdens het spel.

  • Food Chain Magnate: The Ketchup Mechanism & Other Ideas, met materiaal voor een 6e speler, nieuw voedsel, nieuwe gebouwen en meer...

  • Everdell: Bellfaire: materiaal voor een 5e en 6e speler, een Bellfaire bord met een nieuwe markt en meer...

  • Montana: Longhorns, met 3 modules, waaronder longhorns. Wanneer je een longhorn verdrijft, verandert er een spelregels. Oeps.

  • Terra Mystica: Merchants of the Seas, met o.a. een nieuw groot gebouw: the Shipyard met alle bijbehorende elementen.

  • Newton: Great Discoveries, met 30 nieuwe actiekaarten met 2 keuzes en natuurlijk Great Discovery tegels, die je kunt verzamelen.

  • Hadara: Marketplaces & Monuments, met marktplaatsen die nieuwe tactische mogelijkheden bieden en monumenten die veel punten opleveren.

  • Hadara: Nobles & Inventions, met 48 nieuwe kaarten, 16 per tijdperk.

  • Wingspan: European Expansion, met Europese vogels.

  • Carcassonne maps: vier nieuwe landkaarten (Frankrijk, Benelux, Groot-Brittannië, Spanje/Portugal.

  • Rollecate: Broken Rails, met 4 nieuwe kaarten die de Rollecate laten ontsporen.

Verwachte toppers

Enrico


Maracaibo

Tapestry

Tiny Towns

Villagers

Cities: Skylines - The Board Game

Ragusa

Era

Skytopia: in the circle of time

Black Angel

Carnival of Monsters

A Fistful of Meeples

Ronald


Era
Maracaibo
No return
Point Salad
Ragusa
Cooper Island
Mental Blocks
Circadians: First Light
Wayfinders
Rune Stones
Circle the Wagons

Saskia

Cartographers
Era
Sierra West
On Mars
Tiny Towns
Watergate
Point salad
Maracaibo
Cooper Island
Crystal Palace
Black Angel