De Kolonisten van Catan

Spelinformatie

Titel De Kolonisten van Catan

Auteur Klaus Teuber

Illustrator Franz Vohwinkel

Uitgever 999 Games

Aantal spelers 3 of 4

Leeftijd vanaf 10 jaar

Speelduur 75 minuten

Taal Nederlands

Materiaal 37 kartonnen zeshoekige tegels met verschillende landschappen en water. Verder zijn er 95 grondstoffen-kaartjes verdeeld over 6 verschillende grondstoffen, 25 ontwikkelingskaarten, 4 informatiekaarten, 2 speciale kaarten en voor elke speler 15 houten straten, 5 houten dorpjes en 4 houten steden. Tot slot nog 18 getallenfiches en 2 dobbelstenen. De spelregels zijn in 2 delen gesplitst: 1 kaart met beknopt de complete spelregels met daarnaast een boekje waarin alle regels uitgebreid staan beschreven.

Geschreven door Ronald, update Enrico 2007

Introductie

Na een lange tocht vol ontberingen bereik je eindelijk de kust van een onbekend eiland. Dit eiland krijgt de naam Catan. Het eiland blijkt erg vruchtbaar en rijk aan grondstoffen te zijn en dat trekt ook andere avonturiers aan. Er ontstaat een strijd om de kolonisatie van Catan. Als je de beste plaatsen voor het winnen van grondstoffen weet te vinden, kun je snel straten, dorpen en steden bouwen. Wie hiermee als eerste 10 overwinningspunten weet te behalen, wint het spel.

Een ertstegel

Een kleihaven

Spelverloop

Het eiland wordt opgebouwd uit 37 stevige kartonnen zeshoeken met verschillende landschappen en water. Op iedere landtegel wordt een willekeurig getallenfiche open neergelegd. De grondstoffenkaarten worden gesorteerd en op open stapeltjes naast het spelbord gelegd. Ook de 2 speciale kaarten worden naast het spelbord gelegd. De ontwikkelingskaarten worden geschud en op een gedekte stapel gelegd. Iedere speler kiest een kleur en legt de straten, dorpen en steden voor zich neer. Tenslotte pak je ook een informatiekaart. De oudste speler mag beginnen met het neerzetten van de startopstelling. Hij plaatst één dorp en één straat op het spelbord. Hierbij moet het dorp op een hoekpunt van een landtegel gezet worden en moet de straat grenzend aan dit dorp langs een van de randen van een landtegel gelegd worden. Daarna mogen de overige spelers (met de wijzers van de klok mee) hetzelfde doen. Hierbij moet het dorp minimaal 2 hoekpunten van de reeds eerder geplaatste dorpen afliggen. Als elke speler één dorp en één straat heeft geplaatst, wordt hetzelfde nogmaals gedaan, waarbij de laatste speler nu als eerste mag en tegen de wijzers van de klok in wordt gegaan. De speler die als eerste een dorp heeft geplaatst, heeft uiteindelijk ook als laatste een dorp gebouwd. Tenslotte krijgt iedere speler grondstoffenkaarten voor iedere landtegel die aan één van zijn dorpen grenst. Welk dorp dit is, mag iedere speler zelf bepalen. Deze grondstoffenkaarten hou je gesloten in je hand.

De verschillende grondstofkaarten

Er wordt met de wijzers van de klok mee gespeeld. Iedere spelbeurt verloopt in 3 stappen:


1. Grondstoffen krijgen

Je begint je beurt altijd met het gooien van de dobbelstenen. De uitkomt van de worp geeft aan welke landtegels grondstoffen opleveren (alle spelers krijgen grondstofkaarten, dus niet alleen de speler die aan de beurt is). Voor elk van je dorpen die grenst aan een landtegel met hetzelfde nummer als het aantal ogen van de worp, dan krijg je een grondstoffenkaart van de betreffende soort. Grenst er één of meer van je steden aan de landtegel, dan krijg je voor elke stad zelfs 2 grondstoffenkaarten. Er is één uitzondering: wordt er 7 gegooid, dan wordt er niet geoogst, maar komt de struikrover. Iedere speler die meer dan 7 grondstoffenkaarten in zijn handen heeft, moet de helft van deze kaarten afleggen. Welke kaarten je aflegt, bepaal je zelf. Vervolgens moet de actieve speler de struikrover op een landtegel naar keuze plaatsen en blind een grondstoffenkaart trekken van een speler die een dorp of stad grenzend aan deze landtegel heeft. Van de landtegel waarop de struikrover staat, wordt pas weer geoogst als de struikrover (later in het spel) verplaatst is.

2. Handelen

De speler die aan de beurt is, mag vervolgens grondstoffen ruilen met de overige spelers of de bank. Zo probeer je de juiste grondstoffen te verzamelen om wat nieuws te kunnen bouwen. Als je grondstoffenkaarten ruilt met een andere speler, wordt in onderling overleg bepaald hoeveel en welke grondstoffenkaarten er geruild worden. Je mag met zoveel spelers ruilen als je wilt, zolang er maar geruild wordt met de actieve speler. De overige spelers mogen onderling dus geen grondstoffenkaarten ruilen. Als geen van de andere spelers kan of wil ruilen of je het niet eens kunt worden over het aantal grondstoffenkaarten dat geruild wordt, heb je nog de mogelijkheid om met de bank te ruilen. Met de bank mag slechts in de verhouding 4:1 geruild worden, tenzij je een dorp of stad aan een haven hebt. Is dit een haven met een grondstoffensymbool, dan mag je die grondstof in de verhouding 2:1 ruilen met de bank. Bij een algemene haven mag je alle grondstoffen in de verhouding 3:1 ruilen met de bank.

Enkele ontwikkelingskaarten

3. Bouwen, ontwikkelingskaarten kopen en/of uitspelen

Tenslotte mag je tegen betaling van de juiste grondstoffenkaarten nog straten, dorpen of steden bouwen. Aangezien nederzettingen niet aan elkaar mogen grenzen, zal er eerst een weg moeten worden gebouwd om een nieuwe bouwplaats te bereiken. Daar wordt eerst een dorpje gebouwd, wat vervolgens kan worden uitgebreid tot een stad. Grondstoffen kunnen ook worden gebruikt om een ontwikkeling te kopen. Er zijn 3 soorten ontwikkelingskaarten: 1) gebouwen, die leveren 1 overwinningspunt op (bijvoorbeeld een universiteit of een bibliotheek); 2) technische ontwikkelingen, die de mogelijkheid geven eenmalig aan bepaalde grondstoffen te komen; 3) ridders. De ridders vormen een bescherming tegen de rover. Zodra je een ridderkaart uitspeelt, mag je de rover verplaatsen. Dat heeft als voordeel dat je 'eigen' gebied weer grondstoffen kan opleveren en verder mag je van een van de nieuwe buren van de rover een grondstoffenkaartje stelen. De ridderkaarten verdwijnen niet uit het spel, maar tellen mee voor de grootste riddermacht. Deze levert aan het einde van het spel 2 extra overwinningspunten op.

Extra winstpunten

De speler die er als eerste in slaagt om 10 overwinningspunten te behalen, wint direct het spel. Voor ieder dorp krijg je 1 overwinningspunt, iedere stad levert je 2 overwinningspunten op. Degene met de meeste ridders op tafel (minimaal 3) krijgt daarvoor 2 overwinningspunten. Ook voor de langste handelsroute (de langste ononderbroken route van wegen) zijn 2 overwinningspunten beschikbaar. Tenslotte kun je ook nog overwinningspunten krijgen voor uitgespeelde ontwikkelingskaarten waarop punten zijn aangegeven.

Waardering

Ik kan niet anders zeggen dan dat ik dit een fantastisch spel vind. Iedereen die het een keer gespeeld heeft, wil het meteen nogmaals proberen. Het is spannend, iedereen is voortdurend bij het spel betrokken (omdat elke dobbelsteenworp voor alle spelers van belang is !), de regels zijn heel simpel, maar toch zijn er voldoende mogelijkheden om een strategie uit te stippelen. Omdat het eiland elke keer anders in elkaar zit, is er geen vaste methode. De Kolonisten van Catan is een prima spel om met mensen te spelen die al lange tijd geen spellen meer hebben gespeeld en in de 'oude generatie' spellen zijn blijven steken. Een goede kans dat ze weer geïnteresseerd raken in spellen. Super

Opmerking Ronald

  • Uit de beknopte spelregels is niet helemaal duidelijk hoe de 2:1 havens werken. Deze zijn namelijk op 2 manieren te interpreteren: 1) Je levert 2 dezelfde grondstoffen in en krijgt de afgebeelde grondstof; 2) Je levert 2 maal de afgebeelde grondstof in en krijgt een grondstof naar keuze. Het nalezen in de uitgebreide regels geeft aan dat optie 2 de correcte is. In de eerste oplage van de Nederlandse versie van de spelregels staat bovendien dat 2:1 havens ook gebruikt mogen worden om 3:1 te handelen, terwijl dat in de Duitse regels expliciet is uitgesloten. Dit blijkt een foutje in de vertaling te zijn. 999 Games heeft dit inmiddels in de volgende printruns hersteld.

  • De naam is inmiddels ingekort tot Catan om het zo meer internationaal af te stemmen.

  • Toen Catan uitkwam, was het echt vernieuwend. Inmiddels is het alweer enigszins achterhaald, maar het blijft een prima entree tot de spellenwereld.

Opmerking Enrico

  • In de eerste editie van de Kolonisten van Catan zat er geen inlay in de doos. Hierdoor kostte het iedere keer veel tijd om het spelmateriaal uit te zoeken. Gelukkig is dit in latere versies verbeterd.

  • In Duitsland is de uitgever (Kosmos) er na enkele jaren toe overgegaan om de houten spelstukken te vervangen door plastic miniaturen. Deze aanpassing werd niet door iedereen even enthousiast ontvangen.

  • Door velen wordt De Kolonisten van Catan beschouwd als keerpunt in de spellenwereld. Vanaf het moment dat dit spel uitkwam werd ingezien dat spellen spelen niet alleen voor kinderen is. Ook de pers zag dit in en De Kolonisten van Catan heeft vele internationale prijzen gekregen. In Nederland is het in 1999 uitgeroepen tot Speelgoed van het Jaar.

Strategie

Zoals het een goed spel betaamt zijn er diverse strategieën mogelijk. Op diverse andere sites wordt daar uitvoerig aandacht aan besteed. In het kort zal ik hier mijn eigen bevindingen uiteenzetten.

  • Allereerst is het duidelijk dat je vooral een rijk producerend gebied moet hebben (van 5 tot 9 bijvoorbeeld). Afhankelijk van de strategie is het belangrijk welk gebied dat wordt.

  • Er zijn 2 manieren om snel te expanderen, namelijk snel meerdere dorpjes bouwen of snel steden bouwen. Aan beide strategieën zit een nadeel verbonden. Voor de eerste strategie heb je naast veel hout en leem voor de wegen, ook graan en wol nodig. Je kunt met veel wegen in ieder geval snel een gebied afbakenen, dat je nooit meer kwijtraakt. Voor de tweede strategie heb je eigelijk alleen ijzererts en graan nodig. Dit betekent dat je sneller je doel bereikt. En aangezien ijzererts later in het spel ook belangrijk is voor je tegenstanders, is deze strategie niet zo slecht. Als je bovendien een graanhaven hebt, kun je ook snel aan andere grondstoffen komen. Een groot nadeel van deze strategie is dat je moet opletten dat er nog wel ruimte overblijft om uit te breiden. Want anders zou je wel eens voor het probleem komen te staan dat je op geen enkele mogelijkheid meer voldoende VP's kunt halen. Een bijkomend voordeel van deze strategie vind ik dat je telkens van het overschot een ontwikkelingskaart kunt kopen als je er af en toe wat wol bij regelt.

  • De ontwikkelingskaarten vormen volgens sommigen ook een belangrijk onderdeel van bepaalde strategieën. Daar ben ik het niet helemaal mee eens. Aan het begin van het spel heb je helemaal niets aan de puntenkaarten, omdat je dan je grondstoffen harder voor andere zaken kunt gebruiken. De stratenbouwkaart is ook relatief duur. Twee straten kosten 2 hout en 2 leem, terwijl de kaart 1 ijzererts, 1 graan en 1 wol heeft gekost. Iedereen hoopt natuurlijk op de monopoliekaart, die erg sterk is. En natuurlijk de ridders. Niet alleen belangrijk om anderen mee lastig te vallen of voor de grootste riddermacht, maar ook om je rijke grondgebied rovervrij te houden !

  • Tot slot nog een gewiekste tactiek met de monopoliekaart: Voordat je deze uitspeelt probeer je de goederen die je straks wilt afnemen met deze kaart nog snel te verhandelen. Je krijgt dan niet alleen andere goederen terug, maar enkele tellen later bezit je ook de oorspronkelijke goederen weer. Dat zal je zeker niet in dank worden afgenomen. Vooral iemand die hinder heeft van een handelsboycot zal graag in deze tactiek trappen!