FAQ Beginner

Welkom!

Wat leuk dat je hier bent terechtgekomen. Als je net de spellenwereld begint te ontdekken, weet je vaak niet waar te beginnen. Lees daarom eens rustig deze pagina. Wellicht kan deze je op het goede spoor brengen. Wie weet gaat er een wereld voor je open waar je nog veel plezier aan kunt beleven. Er wordt een korte uitleg gegeven, gevolgd door een lijstje met spellentips. Tot slot volgt er nog een kort woordenboek. Daarna nodig ik je uit om lekker door mijn Spelmagazijn rond te dwalen.

Nieuwe spellen

Misschien ben je bekend met Monopoly, Mens-Erger-Je-Niet en Risk? Van deze spellen weet je vaak niet hoe lang ze duren en of iedereen wel tot het einde kan meespelen. Dat is bij de modernere spellen anders. Zo is de speelduur vaak goed in te schatten en doen alle spelers tot aan het einde toe mee voor de overwinning. Ook is de "geluksfactor" meestal een stuk lager en kun je het spel zelf beter beïnvloeden. Verder is de beginsituatie van een modern spel soms elke keer weer anders. Dobbelstenen worden zelden meer gebruikt om te bepalen hoeveel vakjes je mag verplaatsen, maar hebben meestal een andere functie. Vaak mag je dobbelstenen kiezen of bepalen waar je ze voor gebruikt.

Welke spellen?

Bovengenoemde klassieke spellen vind je meestal terug in de gewone speelgoedwinkels. Er komen jaarlijks echter veel meer nieuwe moderne spellen uit. Deze vind je bij de gespecialiseerde spellenwinkels. Door de grote hoeveelheid zie je door de bomen het bos niet meer. Bij deze gespecialiseerde winkels kunnen ze je daarbij helpen, maar je kunt bijvoorbeeld ook kijken naar de Nederlandse Spellenprijs. De genomineerde spellen zijn allemaal zeer geschikt voor de aangegeven doelgroepen en een goed punt om te beginnen.

Spelregels

Als je moeite hebt met het lezen van spelregels, heb je tegenwoordig geluk. Van de meeste spellen kun je op internet wel uitlegfilmpjes vinden. Daarin worden de spelregels uitgelegd. Ook kun je langs gaan bij diverse spellenbeurzen of verenigingen. Daar worden de spellen met alle liefde uitgelegd. Spellen zijn er in verschillende moeilijkheidsgraden. De complexere spellen hebben soms wel spelregelboekjes van 30 pagina's. Meestal is het niet verstandig om met zo'n spel te beginnen. Begin met een eenvoudiger spel en dan groei je langzaam door naar de uitgebreidere spellen.

Abstracte spellen

Een spel als Dammen of Vier-op-een-rij wordt een abstract spel genoemd. Er zijn wat spelregels (vaak een heel elegant spelsysteem) en wat spelstukken en dat is het. Aan de moderne spellen wordt vaak een thema toegevoegd, denk aan het bouwen van een stad of een race met paarden. Vaak spreekt het spel daardoor meer aan en voelt het wat toegankelijker aan. Ook is het spelmateriaal aangepast aan het thema. Soms zijn er extra spelregels toegevoegd om het spel beter aan te laten sluiten bij het thema. Door het thema voelen deze regels echter wel logisch aan.

Internet

Op internet is heel veel informatie over bordspellen te vinden. Voor Nederlandstalige informatie kun je het beste beginnen bij Bordspelmania. Internationaal is BoardGameGeek de meest bekende website. Deze is zo gigantisch groot, dat je er de eerste keer zeker in zult verdwalen. Je kunt het zo gek niet verzinnen of je kunt het er vinden. Je zult er echter langzaam in moeten groeien. Als je op internet bordspellen wilt spelen, dan wil ik je BoardGameArena aanraden.

Spellentips om mee te beginnen

In het onderstaande lijstje vind je enkele spellen, die in het algemeen als een goede ingang tot de spellenwereld worden aangemerkt. De regels zijn niet al te complex en je maakt kennis met de mogelijkheden van de moderne spellen.

Kingdomino. De spelers bouwen een eigen koninkrijkje met dominotegels. Om beurten mogen ze een tegel uitkiezen en aanbouwen. Hoe beter de tegel, hoe later je in een volgende beurt mag kiezen. Als alle tegels zijn verdeeld, scoor je punten voor verschillende gebieden die je hebt gemaakt. Het is geschikt voor 2 tot 4 spelers en duurt ongeveer 20 minuten. Koop Kingdomino bij Spelhuis.be.

Ticket to Ride (Europe). De spelers verzamelen setjes treinenkaartjes om daarmee sporen te bouwen. Hoe langer het spoor, hoe meer punten. Nog belangrijker is het dat deze sporen steden verbinden. Als je daarmee voldoet aan opdrachtkaartjes, scoor je nog veel meer punten. Let op dat anderen niet je belangrijke spoorverbinding blokkeren. Het is geschikt voor 2 tot 5 spelers en duurt een uurtje. Er zijn inmiddels veel varianten en uitbreidingen beschikbaar. Koop Ticket to Ride bij Spelhuis.be.

Regenwormen. In dit alleraardigste dobbelspelletje proberen de spelers zoveel mogelijk wormen te verzamelen. Hoe hoger de som van je dobbelstenen, hoe meer wormen je vangt. Maar pas op dat je niet te ver door gaat en helemaal mis grijpt. Als je heel precies dobbelt, kun je ook wormen bij je tegenstanders stelen. Het is geschikt voor 2 tot 7 spelers en duurt een half uur. Koop Regenwormen bij Spelhuis.be.

Dixit. Om beurten zijn de spelers "verteller" en spelen in het geheim een kaart. Alle andere spelers volgen het verhaal en spelen ook een kaart. Nu probeert iedereen de kaart van de verteller te raden. Daarmee kunnen ze punten scoren. De verteller scoort punten als enkele spelers zijn kaart raden, maar niet allemaal. Een geweldig spel voor de hele familie. Het is geschikt voor 3 tot 6 spelers (hoe meer hoe beter) en duurt ongeveer drie kwartier. Koop Dixit bij Spelhuis.be.

Carcassonne. In dit spel leggen de spelers om beurten een tegeltje aan, waarmee een middeleeuws landschap wordt gebouwd. Nadat de tegel is aangelegd mag een pionnetje (meeple) op een gedeelte van de tegel worden gelegd (bijvoorbeeld op de weg, in de stad, in het klooster). Als het bouwwerk helemaal af is, komt de meeple weer terug naar de speler en levert deze punten op. De andere spelers proberen dat natuurlijk te voorkomen of proberen "in te breken" in het bouwwerk, om zo mee te profiteren van de punten. Het is geschikt voor 2 tot 5 spelers en duurt een uurtje. Er zijn inmiddels veel varianten en uitbreidingen beschikbaar. Koop Carcassonne bij Spelhuis.be.

Blokus. In dit abstracte spel proberen de spelers zoveel mogelijk van hun vreemd gevormde speelstukken op het spelbord kwijt te raken. De eigen speelstukken mogen elkaar alleen met een hoekpunt raken. Het bord raakt natuurlijk snel erg vol. Elk stuk dat je over houdt, levert strafpunten op. Het spel is geschikt voor 2 tot 4 spelers, maar komt het best tot zijn recht met 4. Je bent ongeveer 20 minuten bezig. Pas op: je wilt het waarschijnlijk direct nogmaals doen. Koop Blokus bij Spelhuis.be.

Pandemic. Dit is een coöperatief spel. Dat houdt in dat de spelers gezamenlijk tegen het spel spelen. Je wint met elkaar of je verliest met elkaar. Het spel verspreidt 4 ziektes over de wereld en de spelers vormen een team om voor elk van deze ziektes een medicijn te vinden, voordat het te laat is. Je zult goed moeten samenwerken om dit voor elkaar te krijgen. Het spel is geschikt voor 2 tot 4 spelers en duurt ongeveer een uur. Er zijn inmiddels vele varianten en uitbreidingen uitgekomen. Een valkuil kan zijn dat één dominante speler voor iedereen gaat bepalen hoe zij moeten spelen. Koop Pandemic bij Spelhuis.be.

Just One. Dit is ook een coöperatief spel, maar dan een stuk luchtiger. In dit spel moeten zoveel mogelijk van 13 woorden worden geraden. Om beurten moeten de spelers een woord raden. De andere spelers mogen een aanwijzing van één woord (just one) geven. Komen er echter aanwijzingen overeen, dan komen deze te vervallen en wordt het een stuk lastiger. Vervolgens mag de rader één antwoord (just one) geven. Is het goed, dan winnen de spelers het woord. Geeft de speler geen antwoord, dan verliezen de spelers het woord. Maar geeft de speler een foutief antwoord, dan verliezen de spelers twee woorden. Het spel is geschikt voor 3 tot 7 spelers (hoe meer hoe beter) en duur ongeveer 20 minuten. Koop Just One bij Spelhuis.be.

Stenen Tijdperk. Dit is waarschijnlijk het moeilijkste spel uit dit lijstje, maar uiteindelijk blijkt dat best mee te vallen. De spelers beheren een stam in het stenen tijdperk. De stamleden gaan grondstoffen verzamelen (met behulp van dobbelstenen) en gebruiken deze om hutjes te bouwen en uitvindingen te doen. Nadat alle stamleden hun werk hebben gedaan, moeten ze natuurlijk eten en kan de volgende ronde beginnen. De hutjes leveren punten op en hoe meer verschillende uitvindingen je weet te doen, hoe meer bonuspunten je aan het einde scoort. Het spel is geschikt voor 2 tot 4 spelers en duurt ongeveer 90 minuten. Dit spel is echt een opstap naar de meer complexere spellen. Koop Stenen Tijdperk bij Spelhuis.be.

Splendor. Dit is een heel elegant spel, waarbij de spelers fiches (edelstenen) verzamelen om kaarten mee te kopen. Daarmee kunnen uiteindelijk weer betere kaarten gekocht worden die de benodigde punten opleveren. Door de juiste setjes te sparen, kun je nog bonussen binnen halen. De regels zijn zo uitgelegd en het is een race om als eerste genoeg punten gescoord te hebben. Het is geschikt voor 2 tot 4 spelers, waar je een half uurtje zoet mee bent. Voor sommige spelers is het spel wellicht iets te abstract. Koop Splendor bij Spelhuis.be.

Sushi Go. In dit speler scoren de spelers door sushi te verzamelen. Iedereen krijgt een aantal kaarten in handen en mag 1 sushi uitzoeken. Daarna gaan de kaarten naar de buurman. De verschillende soorten sushi leveren op verschillende manieren punten op. Met 2 tot 5 spelers ben je een kwartiertje bezig. Het spel is een goede opstap naar het meer uitgebreide 7 Wonders. Koop Sushi Go bij Spelhuis.be.

Trans Amerika. Elke speler krijgt in het geheim 5 stedenkaartjes in Amerika toegewezen. Het doel is een treinennetwerk aan te leggen dat deze 5 steden verbindt. Om beurten mag je 2 rails aansluiten op je netwerk. Als je daarmee aansluit op het netwerk van andere spelers, dan kun je daar ook aan verder bouwen. Als iemand al zijn steden heeft verbonden, krijgen de andere spelers strafpunten voor rails die zij te kort komen. Na een aantal rondes is de winnaar bekend. Het spel is geschikt voor 2 tot 6 spelers en duurt ruim een half uur. Vooral de simpele regels maken dit spel zeer geschikt voor beginners.

Lost Cities. Dit is een klassieker onder de 2-speler spellen. De spelers proberen punten te scoren door aan maximaal 5 expedities te werken. Ze maken daarbij rijtjes kaarten in de bijbehorende kleuren in oplopende waarde. Maar aangezien beide spelers dezelfde kaarten gebruiken is het een echte strijd. Houd je een kaart vast, omdat de tegenstander deze nodig heeft? Begin je een extra expeditie met de kans dat je te weinig punten binnenhaalt om rendabel te zijn? Een prima balans tussen geluk en tactiek. Je bent er ongeveer 30 minuten mee zoet. Koop Lost Cities bij Spelhuis.be.

Fauna. Voor dierenliefhebbers is Fauna een geweldig spel. De spelers proberen van verschillende dieren in te schatten hoe groot ze zijn, hoe zwaar ze zijn en waar ze leven. Als je dicht genoeg in de buurt komt, scoor je punten. Maar let op: elke gok kan maar door één speler gedaan worden. Wacht je te lang, dan is je plekje weg. En zelfs als je het helemaal niet weet, blijk je ineens toch punten te scoren. Het spel is geschikt voor 2 tot 6 spelers en duurt ruim een uur.

Ugo!. Mijn eigen spel mag natuurlijk niet ontbreken in dit lijstje. Het is een kaartspel, waarbij de spelers slagen proberen binnen te halen. De laatst binnengehaalde kaart in een kleur bepaalt de score, mits je voldoende boeren hebt verzameld. Door op het juiste moment een lage kaart in een slag van een tegenstander te spelen, kun je deze lekker dwars zitten. Het spel is geschikt voor 2 tot 4 spelers, maar komt het best tot zijn recht bij 4 spelers. Je bent dan ongeveer 40 minuten bezig. Een leuke instapper als je bijvoorbeeld bekend bent met Hartenjagen of Klaverjassen.

Point Salad. In dit korte kaartspelletje gaan de spelers naar de markt om groente te kopen. Je mag telkens 2 groentekaarten pakken uit het aanbod of 1 opdrachtkaart. De opdrachtkaart geeft aan welke groenten punten opleveren en op welke manier. Er kunnen ook strafpunten op staan. Een keer per beurt mag je een opdrachtkaart omdraaien, waardoor het een groente wordt. Als het marktaanbod op is, kun je gaan punten tellen. Het spel is geschikt voor 2 tot 6 spelers en duurt ongeveer een kwartier. Koop Point Salad bij Spelhuis.be.

Qwixx. Sinds Yathzee zijn de dobbelspellen verder ontwikkelt. Qwixx is daarin een geslaagde versie. Om beurten werpen de spelers 6 dobbelstenen (2 witte en 4 gekleurde). De witte dobbelstenen mogen door alle spelers gebruikt worden om een vakje af te kruisen op hun formulier. Daarna mag de speler die aan de beurt is, ook nog een witte en een gekleurde dobbelsteen optellen om een kruisje te zetten. Als je eenmaal een kruisje in een rij hebt gezet, mag je links daarvan geen kruisjes meer zetten. En je kunt een rij pas afsluiten als je ten minste 5 kruisjes in een rij hebt gezet. Als 2 rijen zijn afgesloten, eindigt het spel en kunnen de punten worden geteld. Het spel is geschikt voor 2 tot 5 spelers en duurt ruim een kwartier. Koop Qwixx bij Spelhuis.be.

Take 5! In dit kaartspel speel je allemaal tegelijk een kaart uit van je hand van 10. De kaart wordt volgens een vastgestelde volgorde aangelegd aan een van vier rijen. Leg je de zesde kaart aan, dan moet je de vijf voorliggende kaarten als strafpunten nemen. Nadat alle 10 de kaarten zijn uitgespeeld, worden de strafpunten genoteerd. Alle kaarten worden weer geschud voor een volgende ronde. Dit kaartspel kan zelfs met 10 spelers worden gespeeld en omdat iedereen tegelijk speelt, gaat het lekker vlot. Koop Take 5! bij Spelhuis.be.

De Zoektocht naar El Dorado. Dit is een racespel, waarin de spelers als eerste El Dorado proberen te bereiken. Elke beurt krijg je een aantal kaarten van je deck, waarmee je door de jungle kunt reizen en waarmee je betere kaarten kunt kopen. Daarmee kun je in het algemeen meer dan met de startkaarten. Als je deck leeg is, schud je alle kaarten, inclusief de nieuw gekochte kaarten. Koop de Zoektocht naar El Dorado bij Spelhuis.be.

Finca. In dit spel oogsten de spelers verschillende soorten fruit om als eerste aan opdrachten te voldoen. Je moet dan natuurlijk wel over een ezel beschikken om het fruit te vervoeren. Het spel wordt gestuurd door een bijzondere rondel.

Aan de hand van de bovenstaande spellen kun je er achter komen wat voor soort spellen je leuk vindt. Iedereen heeft zo zijn eigen smaak. Als je bekend raakt met meerdere spellen, zul je steeds makkelijker nieuwe spellen leren of moeilijkere spellen. Zo leer je vanzelf je grenzen vinden qua complexiteit of speelduur.

Woordenboek

Als beginnende spellenspeler zul je soms termen tegenkomen, die je niet kent. Hieronder zal ik enkele van die termen toelichting. Kijk bijvoorbeeld op Bordspelmania voor meer termen.

Analysis Paralysis (AP) - Dit komt voor als er veel keuzemogelijkheden zijn en de speler al deze mogelijkheden wil doorrekenen en soms weer opnieuw begint met rekenen. De andere spelers moeten nu onnodig lang wachten, wat het spelplezier niet altijd ten goede komt.

Coöperatief - In een coöperatief spel spelen de spelers samen tegen het spelsysteem. De spelers winnen gezamenlijk of verliezen gezamenlijk. Soms kan er een verrader tussen zitten, die in het geheim de spelers tegenwerkt en juist wint als de spelers het spel verliezen. (Pandemic, Just One)

Deck Building - De spelers hebben in dit spel allemaal een eigen deck met kaarten. Dit deck kunnen ze tijdens het spel aanpassen, zodat het beter geschikt is voor de te volgen strategie. Er kunnen kaarten worden toegevoegd en vaak ook verwijderd. De startkaarten zijn meestal eenvoudiger dan de overige kaarten in het spel. (De Zoektocht naar El Dorado)

Downtime - Dit is de tijd die je moet wachten voordat je weer aan de beurt bent. In spellen waarin iedereen tegelijk zijn zet doet is de downtime dus erg klein.

Drafting - De spelers krijgen een set met kaarten (of bijvoorbeeld dobbelstenen), waaruit in het algemeen één kaart mag worden gekozen. Daarna wordt de set doorgegeven aan de volgende speler. De set waaruit gekozen mag worden, wordt dus steeds kleiner. (Sushi Go)

Insert - Een indeling in een speldoos, waarin je het spelmateriaal netjes kunt opbergen. Soms zit er al standaard iets bij het spel geleverd, maar vaak is dat niet ideaal. Je kunt aparte inserts kopen voor diverse spellen. Vaak bestaat dat uit gestapelde bakjes, waarmee je het spelmateriaal direct klaar kunt zetten op tafel. Sommige inserts zijn van hout, andere van foam, net wat je prettig vindt. In een aantal gevallen kun je nu ook direct eventuele uitbreidingen kwijt in de basisdoos. Inserts zijn in verhouding tot de prijs van het spel niet goedkoop, maar voor je favoriete spellen heb je dat vast over. Koop inserts bij Spelspul.nl. Specifiek voor spellen gemaakte inserts vullen vaak precies de speldoos, zodat er niets kan schuiven. Let op: je moet ze nog wel in elkaar zetten. Daar ben je wel even mee bezig.

Kickstarter - Dit is een crowdfunding platform. Je kunt daar inschrijven op een spel (of iets heel anders) dat iemand (of een bedrijf) wil gaan maken. Als binnen de gestelde periode genoeg mensen interesse hebben getoond, wordt het geld geïnd en gaat het spel gemaakt worden. Vaak worden er extra beloningen gegeven alleen voor mensen die het spel via Kickstarter kopen (exclusives) of als er extra veel mensen interesse tonen (stretch goals). Daarna moet het spel nog ontwikkeld en geproduceerd worden. Het is geen winkel waar je een spel koopt. Het kan zo maar een jaar duren voordat het spel wordt geleverd. Vaak duurt het langer dan van tevoren wordt aangekondigd. Verder moet je maar hopen dat het spel ook is, zoals je verwacht. En een enkele keer komt het zelfs voor dat er helemaal niets wordt geleverd. Let er ook op dat het spel European friendly wordt verzonden, om te voorkomen dat je tegen onverwachte invoerkosten oploopt. Bekijk lopende bordspellen Kickstarters.

Kingmaker - Je wordt Kingmaker genoemd als je zelf het spel niet meer kunt winnen, maar door je zetten nog wel kunt beïnvloeden wie van de andere spelers het spel wint. Dit wordt over het algemeen niet als leuk ervaren.


Meeple - Een spelfiguur, oorspronkelijk afkomstig uit Carcassonne. Het ziet er uit als een poppetje, waar de naam ook vandaan komt (My People of Mini People). Inmiddels zijn er meeples in verschillende vormen en maten. (Kingdomino, Carcassonne, Stenen Tijdperk)

Point Salad - In een Point Salad spel kun je op heel veel manieren punten bij elkaar sprokkelen. Niet alleen tijdens het spel, maar ook aan het eind van het spel zijn nog veel punten te verdienen. Daardoor is pas aan het eind duidelijk wie er echt heeft gewonnen. (Stenen Tijdperk)

Rondel - Op een rondel staan diverse acties die je tijdens het spel kunt uitvoeren. Je loopt met een (of soms meer) pion over de rondel. Vaak is het aantal vakjes dat je mag bewegen beperkt. Het vakje waarop je je pion zet, bepaalt welke actie je mag uitvoeren. (Finca)

Scorespoor - Een spoor waarop je je score bijhoudt. Vaak is dit spoor rondom het spelbord te vinden, maar soms ook als apart spelbordje. Soms heeft de positie op het scorespoor ook effect op het spel, bijvoorbeeld dat de speler die achterloopt een voordeel krijgt, of dat er op elk vakje maar één scoresteen mag staan. (Ticket to Ride, Carcassonne, Dixit, Fauna)

Slagenspel - Deze term komt voor in kaartspellen, waarbij alle spelers (meestal om beurten) een kaart spelen en een van de spelers de slag wint en alle gespeelde kaarten binnenhaalt. Denk hierbij aan bijvoorbeeld Klaverjassen of Hartenjagen. (Ugo!)

Sleeves - Dit zijn plastic hoesjes, die je om speelkaarten heen doet. Op die manier slijten de kaarten niet en kun je kaarten niet herkennen aan markeringen op de achterzijde. Ook heb je geen last van vette afdrukken van vingers op de kaarten. Het schudden van kaarten met sleeves is wat lastiger dan zonder sleeves. Tevens wordt de stapel dikker, dus mogelijk past deze niet meer in een vakje in de speldoos. Er zijn inmiddels sleeves in heel veel verschillende maten. Koop sleeves bij Spelspul.nl.

Victory Point (VP) - Dit zijn overwinningspunten. Deze kun je tijdens het spel of aan het eind van het spel verdienen. Meestal wint de speler die de meeste overwinningspunten heeft verzameld. Tegenwoordig worden VP's vaak bijgehouden op een scorespoor. Soms zijn VP's geheim en bewaar je ze bij je tot het einde van het spel. (Kingdomino, Ticket to Ride, Stenen Tijdperk, Point Salad)

Worker Placement - De spelers zetten (meestal om beurten) hun speelfiguren (meestal meeples) in op het spelbord om verschillende acties te doen. Vaak kunnen er maar een beperkt aantal speelfiguren op de actievelden staan. De actievelden bepalen wat de speler in zijn beurt mag doen. (Stenen Tijdperk)