Spiel 2018 Preview

Geschreven door Enrico van Kessel, Ronald Hoekstra en Saskia van Reeden

Update: 21-10-2018


Tijdens Spiel zullen er weer vele nieuwe spellen uitkomen. De verwachting is dat het er wel eens meer dan 1.400 kunnen zijn. Te veel om hier allemaal te bespreken. Bovendien zijn er al diverse andere websites die een keurig overzicht bijhouden. Daarom zullen we net al vorig jaar een selectie maken van spellen die onze persoonlijke interesse hebben gewekt. Naarmate Spiel dichterbij komt, zullen we het verder aanvullen.

Voorkeuren van Enrico

Enrico is vooral een liefhebber van de zogenaamde Eurogames. Daarbij blijft de speelduur beperkt tot ongeveer anderhalf uur, zodat er wel enige diepgang mogelijk is maar het geen verhaal zonder einde gaat worden. Strategie is gewenst, maar een zekere factor geluk is geen probleem. Het zal je dan ook niet verbazen dat je veel van dit type spellen in zijn lijstje ziet staan. Voor de afwisseling zijn ook kortere spellen en kaartspellen erg welkom.


Voorkeuren van Ronald

Ronald heeft een brede smaak aan spelstijlen, van lang tot kort en van diepgaand tot eenvoudig. Zijn lijstje met titels voor Spiel zal een voorkeur hebben voor de wat kortere spellen met voldoende pit en de spellen met nieuwe of verrassende elementen.


Voorkeuren van Saskia

Saskia houdt van variatie. Haar lijstje voor Spiel bevat spellen met een speelduur van 20 minuten tot vijfeneenhalf uur, sologames, coöps en competitieve spellen. Ze speelt graag innovatieve spellen en vindt vormgeving belangrijk.

Selectie van spellen

Trollfjord (Zoch Verlag/Aporta Games)
2-4 spelers / 45-60 minuten

Sinds Zoch enkele jaren geleden zich naast kinderspellen ook op familiespellen is gaan richten, zijn er al een aantal erg leuke spellen uitgebracht. Trollfjord kan wel eens de volgende zijn in dat rijtje. Zoals je bij een familiespel mag verwachten, zit er een geluksfactor in het spel. Die bestaat uit een grote hamer waarmee je een tik op een toren met houten blokjes moet geven, waarna er een aantal van deze schatten uit de toren vallen. Deze schatten zijn uiteraard begeerd door de spelers. Om ze kunnen krijgen zul je jouw trollen strategisch op het spelbord moeten plaatsen, want daarmee vergroot je de kans dat de schatten bij jou terechtkomen. Probeer wel te voorkomen dat jouw trollen te begerig worden, want dan gaat een ander met de schatten aan de haal. Het spel wordt samen met Aporta Games uitgebracht, waarbij Aporta de Engelse en Zoch de Duitse versie verzorgt. (Enrico)

Futuropia (2F-Spiele)

1-4 spelers / 90 minuten


Het Duitse eenmansbedrijf 2F-Spiele heeft door de jaren heen al heel wat interessante spellen op de markt gebracht. Dit jaar komen er liefst 4 spellen uit, waarvan overigens één heruitgave. Het meest interessante spel vind ik Futuropia. En niet alleen vanwege het thema. Want wie wil er nu niet in luilekkerland wonen, waarbij je niet hoeft te werken (het mag wel overigens) en wel inkomen krijgt? Hierdoor heb je een zee van tijd om aan je hobby’s te besteden, dus de spellenverzameling kan afgestoft worden.


Als speler maak je deel uit van een team om dit ideële doel te verwezenlijken. Daarbij moet je ervoor zorgen dat zo min mogelijk mensen hoeven te werken. Daarnaast moet je echter ook nog voor voldoende voedsel en energie zorgen om het spel te kunnen winnen. Er zijn diverse setups mogelijk, waardoor het spelverloop zal veranderen. (Enrico)

Das Tiefe Land/Lowlands (Feuerland Spiele/Z-Man)

2-4 spelers / 50-100 minuten


Dit spel is al een paar maanden uit, maar mag toch nog wel gezien worden als een nieuwe uitgave voor het grote publiek tijdens Spiel. Bovendien heeft het een thema dat ons laaglanders moet aanspreken. De spelers zijn namelijk boeren die het hoofd boven water moeten zien te houden. In de letterlijke betekenis, want de landerijen worden constant bedreigd door hoog water. Daarom moeten de spelers samenwerken om dijken te bouwen. Iedere arbeider die je hiervoor inzet is er echter één minder om te werken op de boerderij en daar is genoeg te doen. Je moet dus een goed evenwicht zien te vinden, want anders snelt de concurrentie je voorbij en heeft zij haar schaapjes eerder op het droge. Voor zover bekend bij ons is er (nog) geen Nederlandstalige uitgave gepland. (Enrico)

The River (Days of Wonder)

2-4 spelers / 45 minuten

De pioniers van de spelers varen in dit spel stroomopwaarts. In een beurt kunnen de pioniers acties uitvoeren, zoals het nemen van nieuwe terreintegels en deze langs hun rivier plaatsen. Deze terreintegels bepalen de hoeveelheid grondstofproductie (van hout, steen en klei). De geproduceerde goederen moeten wel kunnen worden opgeslagen. Met de opgeslagen goederen kunnen nieuwe gebouwen worden gebouwd. De gebouwen leveren een verschillende hoeveelheid punten op. Daarnaast leveren ze ook een bonusfiche op. Het spel eindigt, zodra iemand 5 gebouwen of 12 terreintegels op zijn bord heeft geplaatst. Naarmate je meer terreintegels bouwt, raak je meer pioniers kwijt. Aan het eind van het spel kun je nog bonuspunten verdienen door de plaatsing van je terreintegels. Het spelmateriaal is zoals gewoonlijk weer prima verzorgd. Het spel lijkt aan de lichte kant en daardoor uitermate geschikt om met de familie te spelen. Het spel is in ieder geval snel uit te leggen. (Ronald)

Opmerking: In de Engelse regels staat op pagina 4: "On this spot, there is room for 1 Pioneer of any color." De Duitse regels komen hier mee overeen: "Dieses Feld bietet Platz für 1 Kundschafter einer beliebigen Farbe." De Nederlandse regels schrijven echter: "Op dit vak mag er van elke kleur 1 Pionier staan." Dat is wel een wezenlijk verschil: 1 totaal of 1 per speler!

Ceylon (Ludonova)

2-4 spelers / 60 minuten


In Ceylon planten de spelers thee in verschillende plantages en op verschillende hoogtes. De thee moet geoogst worden en uiteraard tegen de hoogste prijs worden verkocht. Daartoe winnen de spelers advies in en ontwikkelen ze technologie. Aan het eind van het spel levert dit allemaal punten op. De acties worden uitgevoerd door middel van actiekaarten. Op elke kaart staan 2 hoofdacties en 2 alternatieve acties. De speler die de kaart speelt bepaalt welke hoofdactie voor hem beschikbaar is. De andere hoofdactie is voor de andere spelers beschikbaar. Je mag altijd kiezen voor een van de alternatieve acties. Er zijn 5 verschillende hoofdacties: planten, oogsten, handelen, advies inwinnen of technologie ontwikkelen. De alternatieve acties zijn het verplaatsen van je pion (erg belangrijk voor de andere acties) of het incasseren van geld. Het spel eindigt als iemand zijn laatste plantage heeft geplant of als de actiekaarten op zijn. Daarna is het punten tellen, waarbij gelijke standen in het voordeel van de speler met de beste technologie worden beslecht. Zoals te verwachten was, is de startspeler van Ceylon, de speler die als laatste thee heeft gedronken. (Ronald)

Orbis (Space Cowboys)

2-4 spelers / 45 minuten


Splendor heeft de afgelopen jaren indruk achter gelaten. Nu komt Space Cowboys met een nieuw spel, dat wellicht aan het niveau van Splendor kan tippen. In 15 rondes bouwen de spelers een piramidevormige wereld. De basis wordt gevormd door 5 tegels en de rijen daarboven moeten telkens een grondsoort gemeen hebben met een onderliggende laag. De tegel wordt gekozen uit een aanbod van 9. Op de aangrenzende tegels in het aanbod komt een aanbidder uit de voorraad te liggen. De nieuwe tegel kost aanbidders om te kunnen bouwen. Als de kosten van de tegel niet kunnen worden betaald, dan wordt het een woestenij, die 1 strafpunt oplevert. Voordeel is wel, dat alle grondsoorten aan een woestenij mogen grenzen. Eenmaal per spel kan een van de (per spel variërende) godentegels worden gekozen. Deze kan een direct voordeel opleveren of punten aan het eind van het spel. De tegels in je wereld leveren trouwens ook een bonus op. Wie de meeste punten weet te halen, wint (uiteraard) het spel. (Ronald)

Detective (Portal Games)

1-5 spelers / 180 minuten


Onlangs is Detective verschenen, een coöperatief detective spel. In het spel moeten 5 zaken worden opgelost, die onderling zijn verbonden met een rode draad. Naast de informatie in het spel, moet je ook gebruik maken van een database via (bijvoorbeeld) een tablet. In de database staat informatie over verdachten, maar ook wordt sporen-informatie opgeslagen, alsmede gespreksverslagen van verhoren. Daarnaast mag je soms achtergrondinformatie opzoeken op internet, die je helpen de zaak beter te begrijpen. Zo wordt de zaak wel heel reëel. Voor elke zaak heb je een aantal “dagen” beschikbaar en elke dag heeft in principe 8 werkuren. Uiteraard kunt je overwerken, maar dat levert stress op. En bij te veel stress, moet je de zaak voortijdig afsluiten. Door de tijdsbeperking kun je niet alle sporen uitgebreid volgen en moet je keuzes maken. Soms kom je via verschillende sporen bij dezelfde informatie uit. Bij het volgen van de sporen kun je informatie vinden, die je in de database kunt invoeren. Denk aan een vingerafdruk, die je in de database kunt matchen met eerdere informatie. Als de tijd voorbij is, moet je je dossier afsluiten en vragen beantwoorden. Hoe meer je er goed beantwoord, hoe groter de kans dat je de zaak goed afsluit. Bij het afsluitende “gesprek” word je op de hoogte gebracht van het juiste resultaat. In de eerdere zaken kun je ook informatie vinden, die je in latere zaken nodig hebt. Inmiddels heb ik een zaak opgelost en wacht met spanning op de volgende zaak. Het is zeer de moeite waard en erg leuk om met elkaar het verhaal uit te vissen. Reken er maar op dat je de eerste keer langer dan 3 uur bezig bent. Helaas nog niet in de Nederlandse taal beschikbaar. (Ronald)

Nemeton (Blam!)
2-4 spelers / 60 minuten

In Nemeton zijn de spelers druïden, die het bos proberen te redden. Wie dat het beste doet, wint het spel. In zijn beurt doorloopt een speler 4 fases. Na 10 (of 11) beurten is het spel ten einde. Elke beurt wordt een tegel van de de eigen stapel aangelegd aan het bos. De maan schijnt vanaf deze tegel in een rechte lijn naar de eerste overeenkomende tegel (rivier -> rivier). Op alle onbezette tegels groeien vervolgens bloemen. Daarna wordt de aangelegde tegel omgedraaid en wordt het effect uitgevoerd. Tot slot moet de druïde door het bos reizen en eventueel acties uitvoeren (planten verzamelen, drankjes maken, het vertrouwen van de dieren winnen, de kracht van de eik gebruiken). Daarna eindigt de beurt en worden eventueel behaalde doelen verzameld. Zo proberen de druïdes op allerlei manieren punten te scoren. Het ziet er allemaal gelikt uit, maar is het nieuw genoeg om de aandacht vast te houden? Ik twijfel… (Ronald)

Planet (Blue Orange)

2-4 spelers / 45 minuten


Iedere speler krijgt zijn eigen 3D (!) kale planeet. Op deze planeet worden tijdens het spel 5-kantige tegels geplaatst met verschillende landschappen. De speler die het beste voldoet aan de eisen haalt dieren binnen. Het doel is een zo dicht mogelijk bevolkte planeet te maken. De spelregels heb ik nog niet kunnen lezen, dus ik kan nog niet beoordelen of de 3D planeet alleen maar een opvallend voorwerp is, of dat deze echt iets toevoegt aan het spel. Het trekt natuurlijk wel de aandacht. Gezien de speelduur zal het geen zwaar spel zijn, maar zich richten op de gelegenheidsspeler. Uitproberen dus. (Ronald)

Forum Trajanum (Huch!)

2-4 spelers / 60-120 minuten


Er zijn van die combinaties die al meteen je aandacht trekken. Spelauteur Stefan Feld, uitgever Huch én een stedenbouwthema klinken voor mij al aantrekkelijk genoeg om minimaal een kijkje te gaan nemen bij de stand. Of ik het spel van 2 uur helemaal uit ga spelen moet nog blijken. Tijdens het spel wil de keizer een immens monument gaan bouwen. Tenminste… jij als leider van één van de voorname steden in het rijk moet ervoor gaan zorgen. Tegelijkertijd ontwikkel je je eigen stad. Je moet er dus voor zorgen dat je een goede balans vindt hiertussen. Daarbij kun je handig gebruik maken van de diverse spelereigenschappen die het spel biedt. (Enrico)

Solar City (Games Factory)

1-4 spelers / 30-45 minuten


Het doemscenario waar de kranten momenteel van volstaan, lijkt in 2035 werkelijkheid te zijn geworden: de aarde is nagenoeg onbewoonbaar geworden door de enorme vervuiling. De spelers krijgen de zware taak het tij te keren door schone energie, zuurstof en water te produceren. Tijdens iedere beurt heb je de keuze uit 3 acties: een wolkenkrabber bouwen, een publiek gebouw neerzetten of de productie activeren.

Iedere actie activeert een deel van de stad en de speler die dat gedaan heeft, krijgt ook de voordelen ervan. Bovendien belet dit de andere spelers om dit gedeelte van de stad te activeren, zodat je elkaar flink kunt dwarszitten. Er zitten ruimschoots meer gebouwen in het spel (met verschillende eigenschappen) dan je nodig hebt, waardoor het steeds weer anders verloopt.

Als je naar het spelverloop kijkt, lijkt het alsof dit spel flink wat tijd in beslag neemt. In werkelijkheid kun je na 3 kwartier weer naar je spellenkast. Tenzij je revanche wilt nemen natuurlijk. (Enrico)

Dig it Up (Korea Boardgames)

2-5 spelers / 25 minuten


Het leuke van Spiel is dat je er kennis kunt maken met uitgevers uit tientallen landen over de hele wereld. En daarbij komen regelmatig leuke pareltjes bovendrijven. Misschien is Dig it Up er wel zo een. Het is een dobbelspel met een hoog “can’t stop”-gehalte en daarmee prima voor tussendoor of om met de familie te spelen.

Het doel van het spel is duidelijk: geld verdienen. Dat doe je (of eigenlijk: dat probeer je) door de meeste schatten te verzamelen in de mijn. Tijdens je beurt kies je een tegel, waarna je de dobbelsteen gooit. Hierdoor wordt het effect van het houweel bepaald. En daardoor kun je wel eens op een andere plaats uitkomen dan je vooraf gehoopt had. (Enrico)

Walls of York (Cranio Creations)

2-4 spelers / 30 minuten


Sommige spellen trekken direct je aandacht. Dat kan zijn vanwege het uiterlijk, het thema of… de naam. Aangezien ik een paar maanden geleden nog over de stadsmuren van York gelopen heb, maakt het mij nieuwsgierig naar de bordspelvariant van deze stad.

Walls of York is een familiespel waarbij er toch wel enige strategie gewenst is om het spel te winnen. De spelers hebben ieder een spelbordje en proberen de belangrijkste gebouwen van de stad te beschermen tegen invallen van de Vikingen door er een muur omheen te bouwen. Welke gebouwen dit zijn, wordt bepaald door de dobbelstenen die uit de Koningstoren komen rollen. Er worden twee ronden gespeeld en dan kunnen ineens andere muren belangrijk zijn, dus hou hier rekening mee. (Enrico)

Captains of the Gulf (Spielworxx)

2-4 spelers / 75-120 minuten


Het zuiden van Louisiana staat bekend om de heerlijke cajun-gerechten, gemaakt van verse vis. Jij bent één van deze vissers en trekt erop uit om de beste vis voor je klanten te vangen. Om dit voor elkaar te krijgen moet je hard werken en listig zijn, want de concurrentie ligt op de loer. Gedurende het spel neem je werknemers aan, vergroot je je boot en uiteraard ga je vissen. Spil van het spel is het handmanagement van je kaarten, want deze zijn op diverse manieren te gebruiken, afhankelijk van de plaats waar je ze aan je spelerbordje aansluit: bovenaan zijn het licenties, links arbeiders en rechts uitbreidingen voor je boot. Maar om te vissen moet je je kaarten rechtstreeks uit je hand spelen. Een goede planning is dus belangrijk. (Enrico)

Ghosts of the Moor (Tasty Minstrel Games)

2-5 spelers / 20-30 minuten


Kramer en Kiesling, die namen hebben we vaker gehoord. De nieuwsgierigheid is dus gewekt! Ghosts of the Moor is een snel spel waarin 2-5 personen hun weg zoeken in een vervloekt moeras. In je beurt verplaats je een van je onderzoekers en probeert dat zo te doen dat jij de tegels met schatten erop bemachtigt en die met griezelige geesten voor je medespelers overlaat, want die leveren aan het einde strafpunten op. (Saskia)

Qwantum (Nürnberger Spielkarten Verlag)

2-4 spelers / 15 minuten


Ik ben wel een liefhebber van korte spelletjes. Een lichte vorm van ontspanning tussendoor, maar ook leuk om bijvoorbeeld met familie te spelen. Qwantum is een dobbelspelletje dat hiervoor prima in aanmerking kan komen. Het lijkt veel op Qwixx: je moet in iedere kleur een oplopende reeks bij elkaar dobbelen. Waar het bij Qwixx een bestendige lijn is (dus steeds oplopend óf steeds aflopend), is dat bij Qwantum niet meer het geval. Nu geldt voor iedere kleur dat je eerst per rij een oplopende reeks moet maken en vanaf de witte lijn weer lagere scores moet noteren. Het lijkt een klein verschil, maar je krijgt slechts punten voor de kolommen waarin je bij iedere kleur punten genoteerd hebt. Overmoed kan zomaar tot gevolg hebben dat je van één kleur niets meer kunt noteren en dan krijg voor voor alle kolommen daarna geen punten meer.

De voorgangers Qwixx en Qwinto zijn in Nederland bij White Goblin Games uitgebracht. Het is nog niet bekend of dat ook met Qwantum gaat gebeuren. (Enrico)

A Thief’s Fortune (Artipia Games)

1-4 spelers / 45-90 minuten


We bevinden ons in Narrabah, een Arabische stad vol wonderen en avonturen. Het spel draait om één dief en iedere speler kruipt in zijn huid. Deze dief heeft ooit ingebroken in het koninklijk paleis en door aanraking met de betoverde zandloper kan hij in de toekomst kijken. Nu probeert deze dief steeds weer nieuwe doelen te bereiken en middels carddrafting probeer je zijn gave optimaal te benutten, goederen te verzamelen en wil je ervoor zorgen dat sommige toekomstbeelden ook daadwerkelijk gebeuren. Bovendien wil je hem uit de problemen houden. Dat valt niet mee, want het halve koninklijk paleis zit achter hem aan. A Thief’s Fortune is een bijzonder kaartspel, dat voortgekomen is uit een crowdfundingproject. (Enrico)

Der Krieg der Knöpfe / War of the Buttons (ADC Blackfire Entertainment)

2-4 spelers / 45-70 minuten


In dit spel dat gebaseerd is op een boek van ruim één eeuw oud, maken de spelers deel uit van een bende kinderen. Hun doel is om de mooiste hut te bouwen. Dat valt niet mee, want hiervoor zijn een heleboel spullen nodig en dat kost geld. Bovendien werken de andere kinderbendes ook niet mee. Het komt regelmatig tot een confrontatie. De kern van het spel bestaat uit het zogenaamde dice-placementmechanisme, zoals je dat wellicht kent van La Granja of De Burgen van Burgund. Of dit spel net zo goed is, zal de tijd leren. Het heeft in ieder geval wel mijn aandacht getrokken. Bovendien is het mooi vormgegeven. Enne... het geld in het spel bestaat natuurlijk uit knopen. (Enrico)

Brikks (Schmidt Spiele)

1-4 spelers / 25 minuten


Opnieuw een dobbel/schrijfspelletje van Wolfgang Warsch, o.a. bekend van Ganz schön clever, ook een dobbel/schrijfspelletje. Brikks lijkt op het bekende computerspel Tetris. Elke beurt worden er 2 dobbelstenen gegooid, die bepalen welk 4-delig stuk naar beneden komt zeilen. Alle spelers moeten dit plaatsen op hun scorevel. Net als bij Tetris heb je zelfs ook nog de mogelijkheid om het half onder een eerder geplaatst stuk te plaatsen. Het belangrijkste aan Brikks zijn echter de energiepunten. Door een stuk zo te plaatsen dat het een stip van dezelfde kleur bedekt, verdien je 2 energiepunten. Met een energiepunt kun je aankomende stukken roteren. En met 5 energiepunten kun je zelf kiezen welk stuk er aan komt. En dat kan belangrijk zijn. Je scoort namelijk punten voor complete rijen en hoe meer rijen je tegelijk compleet maakt, hoe meer extra punten je scoort. Tot slot heeft iedereen nog 3 bommen, waarmee je aankomende stukken kunt uitschakelen. Dit wel ten koste van punten. Klinkt weer als een hit. (Ronald)

Gnomeland (Giochi Uniti)

2-4 spelers / 60 minuten


Als goed leider van een dwergenvolk moet je zien af te rekenen met het chaotische en onvoorspelbare imago van de dwergen in dit bordspel. Dobbelstenen spelen een belangrijke rol, maar het is aan jouw om het geluk een handje te helpen door het resultaat van de dobbelsteenworpen zo gunstig mogelijk te gebruiken. De dobbelstenen gebruik je om de diverse gebouwen in je dorp te activeren. Hiermee verkrijg je grondstoffen, die je op hun beurt weer kunt gebruiken om soldaten te recruteren, nieuwe gebouwen neer te zetten of missies te vervullen. De speelduur van ongeveer een uur geeft al aan dat dit zeker geen zwaar spel is, maar het lijkt een mooie mix te bevatten tussen strategie en geluk en is daarmee prima geschikt als wat lichter spel voor tussendoor of met de familie. (Enrico)

Solenia (Pearl Games/Asmodee)

1-4 spelers / 30-45 minuten


Solenia is een kleine planeet in het universum waar geen dag/nachtcyclus meer is. De zwevende steden liggen allemaal ofwel in de zon, ofwel worden ze beschenen door de maan. Het houdt de vooruitgang niet tegen, want de steden groeien en de handel floreert. Dat is ook wel nodig, want de behoeften verschillen nogal. Het is de taak voor de spelers om een efficiënte route met het luchtschip op te zetten om alle steden tijdig van goederen te voorzien. Daarbij moet je handig gebruik maken van de handkaarten. Deze kun je namelijk slechts op een beperkt aantal plaatsen inzetten. Maar er is nog een belangrijk aspect dat je niet uit het oog moet verliezen: door het bewegen van het luchtschip verdwijnen er namelijk delen van de planeet en komen er nieuwe bij. Hierdoor wordt tevens de waardering van kaarten getriggerd. Solenia is dus duidelijk een spel waarbij timing een belangrijke rol speelt. (Enrico)

Neom (Lookout Games)

1-5 spelers / 45 minuten


Neom van Lookout Games is een spel van drie kwartier waarin 1-5 spelers met deckbuilding een stad bouwen. Elementen van 7 Wonders, Carcassonne en Sim City zie je in dit spel terug. Je verbindt tegels met wegen en goederen om de krachtigste stad te bouwen. Variatie is al ingebouwd: de waarde van de verschillende goederen is in elk spel anders. Het spel is niet op een regenachtige zondagmiddag uit de hoge hoed getoverd, maar heeft 7 jaar test- en ontwikkeltijd achter de rug. Dat kan betekenen dat het goed gebalanceerd is en dat meerdere wegen naar de overwinning leiden. Altijd fijn! (Saskia)

Ganymede (Sorry we are French)

2-4 spelers / 30 minuten


Scoor punten door het maken van ruimtereizen. Eerst stuur je je kolonisten naar Mars, dan naar Ganymedes (de grootste maan van Jupiter) en tenslotte het heelal in. In je beurt heb je de keuze uit 3 acties: nieuwe kolonisten nemen, kolonisten vervoeren of een van de basisacties. De eerste twee acties kunnen door middel van symboolcombinaties op tegels en kaarten worden versterkt. Op Ganymedes probeer je ruimteschepen te vullen met de juiste combinatie aan kolonisten: 3 dezelfde of 4 verschillende. Als een ruimteschip compleet is, wordt het gelanceerd. Het spel eindigt, zodra iemand 4 ruimteschepen heeft gelanceerd. Daarna is het punten tellen. Klinkt niet allemaal heel vernieuwend, maar zou toch zomaar eens heel goed kunnen vallen. (Ronald)

Western Legends (Kolossal Games)

2-6 spelers / 60-90 minuten


Terug naar het Wilde Westen. Iedereen speelt een bekende held en probeert op allerlei manieren punten te scoren. Dat kan op de goede manier, maar ook op de “slechte” manier, zoals het beroven van de bank. Maar pas op dat je niet gepakt wordt, want dan verlies je de zuurverdiende punten weer. Aan het begin van je beurt krijg je inkomen (geld en/of kaarten). Daarna kun je drie acties uitvoeren, zoals verplaatsen, een actie in een gebouw doen, een actie van een kaart doen of vechten. Aan het eind van je beurt kijk je of je bepaalde verhalenkaarten hebt geactiveerd. Hoe meer “wanted” je bent, hoe meer punten je kunt bijschrijven. Dit gaat door totdat iemand een bepaald aantal punten heeft gehaald. Richt je je op goud zoeken of ga je vee drijven? Een beetje poker hoort er natuurlijk ook bij. Je kunt met dit spel alle kanten op en je lekker uitleven in het Wilde Westen. (Ronald)

Reykholt (Frosted Games)

1-4 spelers / 30-60 minuten


Uwe Rosenberg weet (bijna) altijd interessante spellen neer te leggen, al wordt het thema wel een beetje herkenbaar: groente en fruit telen. In Reykholt doen we dat in IJsland. Het spel duurt 7 rondes en verloopt via het bekende principe. Eerst worden werkers ingezet, daarna wordt er geoogst en voordat iedereen weer huiswaarts keert, mag je manager nog aan het werk. En om deze manager draait het spel. De werkers oogsten groente en fruit en de manager brengt dat aan de man. De manager die aan het eind van het spel het verst is gekomen, wint het spel. Als extraatje zit er een story-mode bij het spel met 5 scenario’s. Er wordt aangeraden deze pas te gebruiken als je het spel enkele malen hebt gespeeld. (Ronald)

Magnastorm (Feuerland Spiele)

2-4 spelers / 60-100 minuten


Ook dit spel speelt zich af in de ruimte. Een thema waar ik meestal niet veel mee heb, maar ook in dit geval gaat het meer om ontwikkelen dan om veroveren. Op de planeet Magnastorm heeft onderzoek uitgewezen dat er veel natuurlijke grondstoffen in de bodem zitten én worden resten van een beschaving aangetroffen. Het spelverloop wordt bepaald aan de hand van 2 actiesporen op je actiebord. De actiefiches op het bovenste spoor kun je op 2 manieren gebruiken. Als eerste om grondstoffen te verzamelen. Het fiche komt vervolgens op het onderste spoor te liggen. Daarnaast kun je controle over de commandant krijgen, waarmee je extra mogelijkheden krijgt. Dit kost je echter evenveel als je nog fiches hebt liggen op het bovenste spoor. Een goede balans tussen de beide mogelijke acties is dus noodzakelijk om de kosten te beperken. (Enrico)

Architects of the West Kingdom (Garphill Games/Schwerkraft Verlag)

1-5 spelers / 60-80 minuten


Een combinatie tussen carddrafting en worker-placement. Zo zou je dit spel het beste kunnen omschrijven. Geen straf, want dit zijn beiden populaire spelmechanismen. Gedurende het spel heb je liefst 20 werkers ter beschikking. Die ga je gelukkig niet allemaal in één beurt inzetten, dat zou het spel erg traag maken. De keuze waar je ze gaat gebruiken is lastig, want er zijn legio mogelijkheden zijn om ze in te zetten. Je kunt grondstoffen verzamelen, deze gebruiken om gebouwen neer te zetten, handelen (zelfs op de zwarte markt), loyaliteit tonen aan de koning (al ga je daardoor wel meer belasting betalen) en soms moet je ervoor zorgen dat je werkers uit de gevangenis gehaald worden. Last but not least wordt je hulp ook nog gevraagd bij het bouwen aan de kathedraal. De spelregels zijn niet erg ingewikkeld en dat nodigt zeker uit om dit spel te proberen. De vele mogelijkheden tijdens je speelbeurt zorgen voor een gezonde uitdaging. Dat aangevuld met een prettige speelduur kan dit wel eens een erg geliefd spel maken bij het grote publiek. Op basis van het uiterlijk van de doos zou ik dit spel zeker niet gekozen hebben, maar gelukkig ziet het spelmateriaal er een stuk beter uit. (Enrico)

Key Flow (R&D Games)

2-6 spelers / 45-75 minuten


Dit kaartspel is gebaseerd op mechanismes uit Keyflower. In 4 seizoenen speel je kaarten uit, waarmee je je dorp laat groeien. De kaarten worden à la 7Wonders doorgegeven aan je buren. Zo speel je elke beurt een kaart uit. Er zijn 3 soorten kaarten: kaarten met een weg en een gebouw, kaarten met een weg en een rivier en tot slot kaarten met keyples, de bewoners van het dorp. Op de keyples-kaart staat in welk dorp je de bewoners aan het werk kunt zetten (in een gebouw aan een weg) en hoeveel bewoners in dat gebouw kunnen werken. De rivierkaarten hebben in elk volgend seizoen nieuwe varianten. Zo kunnen er schepen binnenvaren en opslaggebouwen worden gebouwd. Na de winter is het punten tellen. Alle bewoners die gewerkt hebben in je dorp, kunnen punten opleveren. Je mag nu zelf kiezen bij welke kaarten ze voor punten worden ingezet. Ook kunnen er dieren in je dorp zijn, die op verschillende manieren punten kunnen scoren. Het lijkt er op dat dit weer een prima vervolg is in de Key-serie. (Ronald)

Discovery: The Era of Voyage (EmperorS4)

2-4 spelers / 30-45 minuten


Een groot spel in een klein doosje. Je vaart in een rondje langs 7 eilanden. Op deze eilanden mag je een actie doen. Met deze acties verdien je grondstoffen en/of geld en kun je deze ruilen. Je kunt ook investeren in de eilanden door het inleveren van de aangegeven grondstoffen. De volgende keer dat je het eiland bezoekt mag je dan extra acties doen. Verder kun je aan het eind van het spel punten verdienen voor deze investeringen. Wie de meeste punten heeft verzameld als het spel is afgelopen, wint het spel. Het leuke aan dit spel is dat er een heleboel eilanden zijn en er maar 7 per spel worden gebruikt. Lekker voor de afwisseling. (Ronald)

Everdell (Starling Games)

1-4 spelers / 40-80 minuten


Everdell is een prachtig uitgevoerd spel. Een opvallende 3D boom (die aan het spel eigenlijk niets toevoegt) en schitterend geïllustreerde kaarten die zo uit een film lijken te komen. Om in technische termen te blijven: het is een tableau building en worker placement spel. Het spel wordt gespeeld gedurende de seizoenen van een jaar. Gedurende de seizoenen krijgen de spelers er werkers bij en aan het eind van het seizoen komen alle werkers weer beschikbaar. Niet alle spelers gaan even snel door de seizoenen heen. Elke beurt kan een werker worden ingezet of een kaart worden gespeeld. Met de werker kunnen grondstoffen en kaarten worden verzameld of opdrachten worden vervuld. Iedere speler bouwt een stad bestaande uit maximaal 15 kaarten. Deze kaarten hebben diverse effecten op elkaar en dat is de kracht van het spel. (Ronald)

8Bit box (Iello)

3-6 spelers / 15-40 minuten


Terug in de tijd naar de videospellen consoles. Dit is een basisspel, waarmee later meerdere spellen gespeeld kunnen worden. In de basisset zitten al drie spellen: Pixoid (een soort Pacman), Outspeed (een racespel) en Stadium (een soort Summer Games). De spelers hebben ieder een soort controller met 3 wielen, waarmee van alles ingesteld kan worden. Het ziet er in elk geval leuk en thematisch uit. Of het echt goed speelbaar is, moet nog worden bezien. De uitvoering heeft mijn aandacht direct al vast. En voor 2019 staat een vechtspel voor twee spelers op het programma voor deze “console”. (Ronald)

Architectura (Game Brewer)

2-4 spelers / 30-45 minuten


Een kaartspel met deze speelduur is vaak een opvuller. Deze keer heb ik daar mijn twijfels over, want in Architectura zit heel wat. De spelers bouwen met hun kaarten een stad op tafel. Zoals het ook in de werkelijkheid is, hebben de gebouwen invloed op hun omgeving. Een mooi park bij een theater is aantrekkelijk en levert extra punten op, een louche winkel daarentegen kost je punten. Het is zelfs mogelijk dat bestaande gebouwen worden afgebroken. Maar daarmee ben je er nog niet, want kaarten kunnen gedraaid worden om de invloed te veranderen én de gebouwen hebben nog speciale eigenschappen voor de rest van het spel.

Als je de basis onder de knie hebt, kun je een stapje verder gaan waarbij iedere speler zijn eigen deck krijgt. Dat maakt het nog iets tactischer. Architectura biedt heel wat spel voor een schappelijke prijs. Wat wil je nog meer? (Enrico)

Newton (Cranio Creations)

1-4 spelers / 90 minuten

Je bent een student in 18e eeuws Europa en je hebt grootse plannen. Reis naar universiteiten en steden, ga aan het werk en studeren. In elk van de 6 rondes speel je 5 kaarten uit, om beurten 1. De kaart bepaalt welke actie je mag doen, maar de kracht van de actie wordt bepaald door het aantal zichtbare symbolen van die actie op je bureau. Zo kun je reizen door Europa, verplaatsen over het werkspoor, verplaatsen in de technologie boom, lessen volgen (= nieuwe actiekaarten aan je hand toevoegen) of studeren (= boeken aan je boekenkast toevoegen). Aan het eind van de ronde moet je een van je kaarten vastmaken aan je bureau. Deze kun je niet meer gebruiken, maar het symbool versterkt wel andere acties. Het is dus zaak om regelmatig lessen te volgen, anders heb je niet voldoende kaarten meer om acties uit te voeren. De hoeveelheid en positie van de boeken in je boekenkast bepaalt hoeveel punten je elke ronde scoort. Ook probeer je zoveel mogelijk doelen te behalen (met reizen, werken of technologie), want deze leveren aan het eind van het spel punten op. Tot slot kun je ook nog belangrijke wetenschappers inschakelen (zoals Galileo Galilei of Copernicus) om je ontwikkeling een boost te geven. Punten, punten en nog eens punten (en een hoop fiches, tegeltjes enz. om aan het begin van het spel uit te zoeken). De voorbestellingen zijn helaas al uitverkocht. (Ronald)

Valparaiso (dlp games)
2-5 spelers / 45-90 minuten

Als inwoner van de Chileense havenstad Valparaiso help je mee aan de ontwikkeling van de stad. Stuur kooplieden het land in en schepen de zee op. Elke speler heeft een set van 8 actiekaarten die elke ronde worden gebruikt om de acties te plannen. Standaard zijn dat 4 acties, maar als je al 2 huizen hebt gebouwd mag je er 5 doen. En als je geld betaalt, mag je de burgemeester een actie laten uitvoeren. In principe moet je de acties in volgorde uitvoeren, maar als je geld betaalt, kun je dat wijzigen. De burgemeester mag trouwens altijd tussendoor. De acties bestaan uit het huren van kooplieden, deze te laten verplaatsen en te laten handelen. Verder kun je schepen op weg sturen en laten handelen en je kunt goederen opslaan en verkopen. Zodra het einde van het spel is bereikt, volgt er nog een scoreronde. Uiteraard wint dan de speler met de meeste punten. Het spel ziet er prachtig uit met de illustraties van Michael Menzel. Het lijkt me niet heel vernieuwend, maar waarschijnlijk wel heel elegant. (Ronald)

Coimbra (Eggert Spiele)
2-4 spelers / 60-90 minuten

In de welvarende Portugese stad Coimbra zet je je geld in om de welgestelde burgers te beveiligen. Uiteraard wil je wel wat terug ontvangen van deze burgers. Zorg dat je voldoende geld verdient en genoeg bewakers inhuurt, zodat je ook de kloosters in de regio kunt bezoeken en verre reizen kunt maken. Aan het begin van elk van de vier rondes worden dobbelstenen in diverse kleuren gegooid. Om beurten pak je een dobbelsteen en zet deze ergens in (het kasteel of verschillende lagen van de stad). Nadat alle dobbelstenen ingezet zijn, worden de locaties afgewikkeld. In het kasteel van laag naar hoog in de stadslagen van hoog naar laag. In de stad kun je burgers voor je winnen. Dat kost soms geld en soms bewakers. Het aantal is afhankelijk van de waarde van je dobbelsteen. Dat betekent: hoe eerder je mag kiezen, hoe meer je betaalt. Daarna krijgt iedereen inkomen. Dat is afhankelijk van de kleur van de dobbelsteen en hoe hoog je op het bijbehorende spoor staat. Zo krijg je bewakers voor de grijze dobbelstenen en geld voor de gele dobbelstenen. Het is dus zaak om op de bijbehorende sporen flink te stijgen. Tot slot kun je nog op reis gaan. Dat is uiteraard ook niet gratis, maar is wel belangrijk voor je eindscore. Na vier rondes vindt er nog een eindtelling plaats. (Ronald)

Carpe Diem (Alea)
2-4 spelers / 60 minuten

Stefan Feld ontwikkelde deze ware puntensprokkelaar voor Alea, die zich afspeelt in het Romeinse Rijk. Tijdens je beurt verplaats je jouw pion naar één van de tegenover liggende plaatsen op het spelbord en pakt daar één tegel. Op deze tegel staat (in de meeste gevallen) een deel van een gebouw of terrein. Deze sluit je passend aan op je eigen spelersbordje (jouw stad) met het doel om daar terreinen af te bouwen. Dit levert namelijk grondstoffen op én bovendien kan ieder afgerond gebouw of terrein je bij de vier waarderingen ook nog punten opleveren. Daarbij is het van belang dat je tussentijds zover mogelijk vooruit bent gegaan op het schriftrollenspoor. Dit zorgt ervoor dat je eerste keus hebt uit de kaarten die punten opleveren. Voldoe je meerdere keren aan de voorwaarde, dan krijg je ook meerdere keren het aantal punten. Dat kan hard gaan! Alsof dit nog niet genoeg is, krijg je aan het einde van het spel ook nog punten voor de opdrachtkaart die je gekregen hebt én bonuspunten voor afgeronde terreinen en gebouwen op jouw spelersbordje. Omdat het scoren op alle fronten lastig is, moet je je strategie tijdig aanpassen om te voorkomen dat je naast het net vist. Want minpunten halen is ook mogelijk in dit toegankelijke spel. Het uiterlijk zal niet direct de aandacht trekken. Het spel zal het van de inhoud moeten hebben. (Enrico)

Teotihuacan: City of Gods (NSKN Games)
1-4 spelers / 90-120 minuten

Aangezien een van de auteurs ook Tzolk’in heeft ontworpen, trekt dit spel veel aandacht. Met z’n allen wordt er gebouwd aan de grote piramide (nee, het is geen coöperatief spel). De piramide bestaat uit grote vierkante blokken, zodat ook echt een piramide verschijnt. Het spelbord is een groot “rondel” waar de werkers van de spelers rondlopen. De werker worden weergegeven door dobbelstenen. De waarde van de dobbelsteen geeft het niveau van de werker aan. Tijdens het spel kan dit worden verhoogd. Je werkers mogen telkens 1, 2 of 3 velden verder aan het werk. Voor alle kleuren dobbelstenen die aanwezig zijn op de locatie, moet je cacao aan de bank betalen. Daarna kun je aan het werk. Hoe sterk de actie is, is afhankelijk van het niveau en het aantal werkers dat je daar hebt. Zo kun je grondstoffen verzamelen, bouwen aan de piramide, de piramide decoreren, huizen bouwen enz. Ondertussen probeer je ook te stijgen op diverse sporen en verzamel je maskers. Je moet echt overal op letten. Na een aantal beurten is er een eclipse, wat tot een tussentijdse scoreronde leidt. Het spel eindigt zodra de piramide klaar is of als de derde eclipse is bereikt. Het klaarzetten van het spel is al een hele klus. Er is heel veel random, waardoor het spel elke keer heel anders speelt. Voor sommige mensen lijkt het of ze in een spreadsheet aan het werk zijn, maar ik kijk erg uit naar dit spel. (Ronald)

Concordia Venus (PD Verlag)

2-6 spelers / 60-120 minuten


Een nieuwe uitbreiding voor Concordia? Of toch een nieuw spel? In dit geval allebei. Je kunt het complete spel kopen of alleen de Venus uitbreiding. Het complete spel komt in een extra dikke doos, zodat er extra borden in kunnen. Er zitten speelstukken in voor 6 spelers, want er kan nu in teams worden gespeeld. Elke keer dat je een kaart speelt, mag je teamgenoot dezelfde actie uitvoeren. En er is een nieuwe actiekaart. Als je deze speelt, mag je teamgenoot een actiekaart spelen (en jij mag hem een kaart aanraden) en daarna mag jij deze actie ook uitvoeren. Dat geeft weer een heel nieuwe dynamiek aan het spel (maar wellicht wordt het ook wat verwarrend). Daarnaast komt er een nieuwe godin in het spel: Venus, die punten oplevert als je samen met je teamgenoot in bepaalde provincies bent. En tot slot natuurlijk een nieuw spelbord. Al met al weer genoeg nieuws voor de liefhebbers van Concordia (of voor diegenen die het spel nog niet hebben). (Ronald)

The Snitch (Jumping Turtle Games)

4-6 spelers / 30 minuten


De spelers proberen als groep te ontsnappen uit de gevangenis. Daartoe moeten voldoende contacten binnen de gevangenis worden geregeld. Daarbij wordt vooral veel gecommuniceerd, tenzij de bewaker voor je cel staat. Dan mag je niets laten merken. Tijdens het spel is het echter mogelijk dat iemand The Snitch wordt. Die probeert stiekem de ontsnapping tegen te gaan, hetzij door deze te laten mislukken, hetzij door “tijd” te rekken. Als het dan toch tijd is om te ontsnappen, krijgt een van de spelers een pistool. Uiteraard moet daarover onderhandeld worden. Degene met het pistool mag namelijk iemand neerschieten en dan bij voorkeur de snitch. Lukt het de gevangenen om te ontsnappen? (Ronald)

Adventure Island (Pegasus Spiele)

2-5 spelers / 45-90 minuten


Aangespoeld op een onbewoond (?) eiland, moeten de spelers zien te overleven. Coöperatief dus. Het spel is wat eenvoudiger dan Robinson Crusoe, maar ook aanzienlijk sneller te spelen. Elke beurt mag je 2 acties doen, waarna er wat slechts gebeurt. Het spel bevat 5 scenario’s en een hoop spelmateriaal dat pas later wordt toegevoegd. Ook kun je doelen behalen die je in de volgende spellen voordeeltjes geven. Een klein beetje “legacy” dus. Maar er wordt niets beschadigd, dus alles is telkens weer speelbaar. Een interessant ontdekkingsspel dat je waarschijnlijk snel vaak achter elkaar wilt spelen. (Ronald)

Prehistory (A-Games)

2-4 spelers / 60-120 minuten


Dit spel speelt zich af in het stenen tijdperk. Jagen, vissen, verzamelen en grottekeningen maken, alles voor het voortbestaan van je stam en het vinden van een nieuw leefgebied. Het spel wordt gespeeld in 5 rondes van 4 seizoenen. Een opvallend aspect in dit spel zijn de draaiende zeshoekige tegels. Deze draaischijven bepalen wat voor inkomsten je krijgt en wat voor kosten bepaalde acties hebben. Hoe sterker je een bepaalde actie wilt doen, hoe meer grondstoffen het kost. De inkomstenschijf wordt elk voorjaar een stap verplaatst, zodat je weet welke inkomsten je gaat krijgen. De grondstoffen die in het voorjaar zijn betaald, worden in de zomer weer gebruikt voor acties. In de herfst wordt op zoek gegaan naar nieuwe gebieden en in de winter wordt alles weer klaargemaakt voor de lente. Aan het eind van het spel vindt een telling plaats, ongeveer zoals je kent van Het Stenen Tijdperk. (Ronald)

Pandoria (Iron Games)

2-4 spelers / 90-120 minuten


Een spel over vijf volkeren (zoals elfen en dwergen). Zij leven in vrede maar willen toch van hun eigen volk het grootste volk maken. Het nieuwe gebied Pandoria wordt daartoe ontdekt. In je beurt moet je een tegel plaatsen. Daarna mag je een figuur plaatsen of terugnemen. Daarna kun je een kaart spelen, hetzij als toverspreuk, hetzij als gebouw, of je kunt een monument bouwen. Tot slot worden afgesloten gebieden gewaardeerd en mag je een kaart kopen. Dit gaat net zo lang door tot alle tegels op zijn. Dan vindt er nog een eindwaardering plaats. In het gevorderden spel hebben de volkeren ieder een speciale eigenschap. Het klinkt allemaal niet erg vernieuwend. (Ronald)

Blackout Hong Kong (Eggert Spiele)

1-4 spelers / 75-150 minuten


Een nieuw spel van Alexander Pfister, o.a. bekend van Mombasa, Great Western Trail en Isle of Skye, trekt natuurlijk direct de aandacht. En dan het thema: een grote stroomuitval in Hong Kong en de overheid slaagt er niet in om de orde te bewaren. De spelers moeten het heft in eigen hand nemen. Het is weer een lekker complex spel, waar de regels toch vrij snel op hun plaats vallen. Helaas maar zeer beperkt verkrijgbaar bij Spiel. Ik kijk er in ieder geval erg naar uit. (Ronald)

En tot slot nog snel enkele aansprekende titels...

Treasure Island (Matagot)
2-5 spelers / 45 minuten

Een van de spelers is Long John Silver die in het geheim een schat verbergt op het eiland. De andere spelers gaan deze schat zoeken. Er wordt van alles op het spelbord getekend met uitwisbare stiften: Verplaatsingslijnen, zoekcirkels enz. Vind je als eerste de schat, dan win je het spel. Als niemand de schat op tijd heeft gevonden, gaat Long John Silver proberen de schat in veiligheid te brengen om zo zelf te winnen. Het klinkt allemaal origineel, maar het spel kan zomaar ineens al snel afgelopen zijn. Proberen...

Gugong (Gamebrewer)
1-5 spelers / 60-90 minuten

China 1570. De spelers proberen in vier dagen door omkoping zoveel mogelijk punten te vergaren. Maar let op: alleen spelers die op audiëntie bij de keizer komen, maken kans op de overwinning. Het spel draait om het uitwisselen van cadeaus met de hoogwaardigheidsbekleders in de verboden stad. De actie die je mag uitvoeren is afhankelijk van het cadeau en de locatie.

Tribes (Kosmos)
2-4 spelers / 45 minuten

Een spel van de hand van de auteur van Nations. Oorspronkelijk als Kickstarter, maar nu geheel bewerkt. Het spel werkt met een leuk actieschijven systeem. In je beurt mag je een actie doen. De eerste keuze is gratis, elke volgende keuze kost geld (schelpen). Daarna gaat de schijf naar achteren, zodat de volgorde verandert. Tijdens het spel komen er nieuwe actieschijven in het spel, die niet allemaal positief zijn. Er zijn vier technologie sporen waarmee punten te verdienen zijn. Niet al te moeilijke regels en snel te spelen. Interessant.

Manitoba (dlp games)
2-4 spelers / 60-75 minuten

Een spel over indianen. Probeer de grote baas te worden door de de houten schijven van de totem handig te manipuleren. In elke ronde mag de actieve speler 2 acties doen en alle andere spelers mogen 1 passieve actie doen, afhankelijk van de keuze van de actieve speler.

Nederlandse inbreng

Spiel zou Spiel niet zijn zonder de Nederlandse uitgevers of auteurs. Al jarenlang leveren zij hoogstaande spellen en dat wordt gewaardeerd door het publiek. Bijna ieder jaar staat er wel minimaal één van de spellen in de top van de Fairplaylijst. Het blijkt maar weer dat een klein land ook op spellengebied groot kan zijn. Reden genoeg dus om hier wat aandacht aan te besteden.

Raiatea (Quined Games)
3-5 spelers / 60-90 minuten

Raiatea is een van de drie nieuwe spellen waarmee Quined op Spiel verschijnt. In dit spel voor 3-5 spelers dat 60-90 minuten duurt, zijn de spelers leden van de Ariori, een geheime Polynesische religieuze gemeenschap, en richten grote standbeelden op om hun god Oro gunstig te stemmen. Uiteraard kan dat op veel verschillende manieren. Het spel heeft overeenkomsten met Puerto Rico doordat een gekozen actie voor de kiezer een groter voordeel oplevert, maar de anderen mogen de light versie van de actie ook uitvoeren. Illustrator Franz Vohwinkel staat garant voor een lust voor het oog! (Saskia)

Claim Kingdoms (White Goblin Games)
2-4 spelers / 30 minuten

White Goblin Games staat op Spiel met onder andere het snelle spel Claim Kingdoms. In een half uurtje kunnen 2-4 spelers datgene doen wat de titel al aangeeft. Want natuurlijk heb je er genoeg van om alleen maar te regeren over een klein gebied in een verlaten hoekje van het speelveld. Je gaat op pad en probeert anderen zo ver te krijgen dat ze jou steunen. Gnomen, draken en ridders zijn maar een paar van de groepen waarmee je kunt samenwerken. Als je dit tegellegspel slim speelt, heers jij aan het eind van het spel over het grootste gebied! (Saskia)

Roll to the top (Cwali)
2-5 spelers / 20 minuten

Na een succesvolle Kickstarter is het dobbelspel Roll to the top nu beschikbaar. Geweldig simpele regels, maar heel verslavend om te spelen. Elke speler heeft een invulformulier en het doel is om dit zo snel mogelijk te vullen. Elke beurt worden 1 tot 5 verschillende soorten dobbelstenen gegooid, die voor iedereen beschikbaar zijn. Je mag de dobbelstenen afzonderlijk gebruiken, maar ze ook in elke combinatie optellen. Het formulier vul je van onderen af. Hoger gelegen vakjes mogen alleen ingevuld worden als alle onderliggende vakjes zijn gevuld. Het getal dat je invult, moet minimaal net zo hoog zijn als het hoogste getal van de onderliggende vakjes. Elke beurt wordt er ook een speciale dobbelsteen gegooid, die aangeeft of er een dobbelsteen bij komt, af gaat of moet worden geruild. Dit geeft nog weer extra tactische mogelijkheden. De verschillende invulformulieren spelen ook nog eens heel anders. Als je van dobbelspellen houdt, dan mag je deze zeker niet missen. (Ronald)

Peppers of the Carribean (White Goblin Games)
2-4 spelers / 30 minuten

Niet alleen voor landrotten, maar ook voor spelers met zeebenen heeft White Goblin Games een snel spel op Spiel. 2-4 spelers strijden in een half uur in dit kaartspel om de bekroning tot beste kok van het Caribisch gebied.

Piraten zijn geen watjes, integendeel: hoe heter hun maaltijd, hoe beter! Dus verzamel kaartensets met pepers en spaar je gerechten slim, zodat de piraten na een dag schepen overvallen en havens onveilig maken, jou met de meeste punten belonen voor hun flink gepeperde maaltijd. (Saskia)

Epoch: Early Investors (Rio Grande Games)
1-4 spelers / 90-150 minuten

Dit spel dat ontworpen is door de Nederlandse auteur Martyn F, neemt de spelers mee terug naar het begin van onze beschaving. In de steen- en bronstijd ben je één van de leden van een stam en probeer je status te verwerven. Dit doe je door het verzamelen van grondstoffen, maar daar blijft het natuurlijk niet bij. Door gereedschappen en vaardigheden te ontwikkelen, wordt het werk effectiever en dat wordt gewaardeerd door je stamgenoten. De handel met anderen en de gunst van de goden vormen de laatste stap op weg naar jouw status als legende.

Martyn F heeft ruim de tijd genomen om dit spel te perfectioneren en het zelfs tussentijds teruggetrokken als Kickstarterproject om de layout te optimaliseren. Dankzij de samenwerking met archeologen van de Universiteit Leiden sluit het spel zo goed mogelijk aan op de toenmalige realiteit. Het spel duurt vrij lang voor mij, maar ik wil het zeker eens uitproberen. (Enrico)

Overzicht van uitbreidingen


Er komen natuurlijk ook weer de nodige uitbreidingen uit. Het onderstaande lijstje poogt zeker niet compleet te zijn, maar geeft aan naar welke uitbreidingen onze aandacht uit gaat.


  • 7 Wonders: Armada, waarbij iedere speler een eigen marinebord krijgt met 4 sporen

  • Adrenaline: Team Play DLC, met o.a. spelmateriaal voor een zesde speler en een teamplay mogelijkheid (max 3 tegen 3, maar ook 1 tegen 1)

  • Cave vs Cave: Era II: The Iron Age, met een aparte grot waarin erts te vinden is, dat je met ezels naar boven brengt

  • Caverna: The forgotten folk, met 8 verschillende rassen, die gespeeld kunnen worden, met bijzonder voor- en nadelen

  • Clank! Expeditions: Gold & Silk, met o.a. een nieuw dubbelzijdig spelbord en meer dan 50 tokens

  • Clank! In! Space! Apocalypse!, met o.a. 2 nieuwe dubbelzijde spelbordmodules en 35 avonturenkaarten

  • Concordia: Venus, een uitbreiding, maar ook verkrijgbaar als een standalone spel, met o.a. teamplay, de godin Venus en nieuwe speelborden

  • Altiplano: the Traveler, met een reiziger die door het land reist en nieuwe ideeën meebrengt

  • Potion Explosion: The 6th Student, met een dispenser, een gamemodus voor 5/6 spelers en 2 nieuwe potions met gedeelde ingrediënten

  • Isle of Skye: Die Druiden, met een apart bord waar in een tweede koopfase tegels gekocht kunnen worden

  • Colt Express: Bandits (6), zes verschillende robot-spelers, voor elke bandiet één; als de robot wint, verliezen alle spelers

  • Terraforming Mars: Colonies, bouw koloniën buiten Mars en stuur je handelsvloot er naar toe

  • Terraforming Mars: Prelude, die je een jumpstart bezorgt en het spel sneller op gang brengt; tevens 5 nieuwe corporations

  • Whistle Stop: Rocky Mountains, die een extra bergketen toevoegt en een heleboel nieuwe tegels

  • Dixit: 10th Anniversary, met 84 nieuwe kaarten volgens het bekende recept

  • Ein Fest für Odin: Die Norweger, een grote uitbreiding met o.a. 4 nieuwe eilanden, een bergketen en random startgebouwen

  • Flamme Rouge: Meteo, een kleine uitbreiding die weerelementen toevoegt, zoals storm, zijwind en tegenwind

  • Kingdomino: Age of Giants, met o.a. nieuwe tegels waar reuzen op staan, die je kronen afpakken, totdat je ze weg weet te sturen

  • Santa Maria: American Kingdoms, met o.a. nieuwe gebouwen, nieuwe schepen en nieuwe modules

  • Wendake: New Allies, voegt Franse en Engelse legers toe, die je om hulp kunt vragen en er komen geweren in het spel

  • Great Western Trail: Rails to the North, met een nieuw spoorwegsysteem en een uitbreiding voor de spelersborden

  • Fields of Green: Grand Fair, in de uitbreiding draait het om de jaarlijkse Agricultural Grand Fair met attracties en festiviteiten

  • K2: Lhotse, met een dubbelzijde spelbord, nieuwe mechanismes (vaste touwroutes) en 2 scenario's

  • Meeple Circus: The Wild Animal & Aerial Show met een extra acrobaat per speler, met een beer en een leeuw en natuurlijk koorddansen

  • Magic Maze: Hidden Roles met een verrader in de groep en geheime opdrachten

  • T.I.M.E. Stories: Brotherhood of the Coast met een missie bestaande uit 5 kaartendecks en een extra spelbord

  • The Quest for El Dorado: Heroes & Hexes met nieuw terrein, vloeken, vier unieke medewerkers en drie taveernes waar 10 helden te vinden zijn

  • Nusfjord: Plaice deck, met 45 nieuwe kaarten, waaronder één nieuwe elder (de architect)

Verwachte toppers

Wat de toppers van de beurs zullen worden, is altijd afwachten. Toch proberen we net als voorgaande jaren te voorspellen welke spellen het in zich hebben om door het publiek bovengemiddeld gewaardeerd te worden en hoog te eindigen in de Fair Play lijst, één van de toonaangevende lijsten van Spiel.


Enrico

  • A Thief's Fortune

  • Magnastorm

  • Neom

  • Solenia

  • Everdell


Ronald

  • Teotihuacan

  • Pandoria

  • Architects of the West Kingdom

  • The River

  • Coimbra


Saskia

  • Detective

  • Black out: Hong Kong!

  • Gentes

  • Azul: Stained Glass of Sintra

  • Roll to the top

  • Lift off